Йоккха Британи

53°33′ къ. ш. 2°26′ м. д.HGЯO
Хӏара йаззам РУВИКИ чуьра бу — маьрша энциклопеди
ХӀокху терминан кхин а маьӀнаш ду, хьажа Йоккха Британи (маьӀнаш).
Дехар «Цхьаьнатоьхна паччахьалла» хьажийна йу кхузе; хьажа. иштта кхин маьӀнаш.
Йоккха Британин а, Къилбаседа Ирландин а цхьаьнатоьхна паччахьалла
инг. The United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland
Байракх ХӀост
Байракх ХӀост
Йоккха Британин Пачхьалкхан Шатлакхан Илли
Europe-UK.svg
Официалан меттанаш Ингалсан мотт
Коьрта гӀала Лондон
51°30′ къ. ш. 0°07′ м. д.HGЯO
Йаккхий гӀаланаш Лондон, Белфаст, Манчестер, Эдинбург, Ливерпуль
Урхаллин тайпа Парламентан монархи[1]
Паччахь
Премьер-министр
Лорд-спикер
Йукъараллин палатин спикер		 Карл III
Риши Сунак
Барон Джон Макфолл
Сэр Линдси Хойл
Латта
 • Шадерг 242 495[2] км² (78-гӀа дуьненахь)
 • % хина тӀехле 1,51 (2015 год[3])
Бахархой
 • Мах хадор Neutral increase 67 081 000[4] стаг
НЭТ)
 • Шадерг (2022) ▲ 3,752 трлндолл. (8-гӀа)
 • ХӀораннан а сина ▲ 55 301[5] долл.
ДЧС (номинал)
 • Берриг (2022) ▲ 3,376 трлндолл. (6-гӀа)
 • ХӀораннан а сина ▲ 49,761[5] долл.
АДКИ ▲ 0,93213-гӀа меттиг)
Ахча стерлингийн фунтGBP)
Интернет-домен .uk[lower-alpha 2]
Код ISO GB
Код МОК GBR
Телефонан код +44[lower-alpha 3]
Сахьтан аса
  • Коьртаниг:
  • UTC (Гринвичца йуккъера хан, WET)
  • Аьхкенан хан:
  • UTC+1 (Британин аьхкенан хан, WEST)[lower-alpha 4]
Автомобилийн некъаш аьрру
РУВИКИ.Медиа логотип Медиафайлаш РУВИКИ.Медиа чохь

Йо́ккха Брита́ниКеп:Сокр)континентан Европинкъилбаседа-махбузен бердашкара маьрша пачхьалкхИнгалсчоьх, Къилбаседа ИрландехЙоккха Британин гӀайре, Ирландин гӀайренан къилбаседа-малхбален дакъа а, Йоккха Британин гӀайренан шортта кегийрачу гӀайренехлаьттан тӀехула доза ду Республика Ирландица; йисинарг, Йоккха Британин гуонаха Атлантикин Ӏапказ ду, Къилбаседа хӀорд бу, Ла-Манш хидоькъе, Кельтийн хӀорд а, Ирландин хӀорд а бу. Йукъара майда Цхьаьнатоьхначу Паччахьаллин майда 242 500 км², ткъа бахархой барам 2020 шарахь бара 67 млн стегал сов[4].

Административан йекъайалар

Меттиг ЦӀе Административан йекъайалар Майда,
км²[14] 		Бахархой,
стаг (2011)[15] 		Луьсталла,
стаг/км²
1 Ингалс Ингалсан регионаш 130 395 53 012 456 406,55
2 Шотланди Шотландин провинцеш 78 772 5 295 403 67,22
3 Уэльс Уэльсан провинцеш 20 779 3 063 456 147,43
4 Къилбаседа Ирланди Къилбаседа Ирландин графалла 13 843 1 810 863 130,81
Цхьанатоьхна паччахьалла 243 789 63 182 178 259,17

Йоккха Британи йу унитаран парламентан демократи а, конституцин монархи аКороль Карл III правит с 2022 года. Столицей и крупнейшим городом является Лондон, глобальный финансовый центр с населением (вместе с пригородами) более 14 миллионов человек. Другие крупные города — Бирмингем, Манчестер, Глазго, Ливерпуль и Лидс[18]. Шотландин, Уэльсан, Къилбаседа Ирландин шайн долара правительствош йу, хӀора церан шайн тайп-тайпана бакъонаш йу[19][20].

Цхьанатоьхна Паччахьалла кхоллайелла цхьа могӀа аннексийн, бертийн жамӀехь, цунна йукъабогӀу мехкан дакъойн масех бӀешеран дохаллехь. Йоккха Британин паччахьалла кхоллайелла 1707 шарахь Ингалсан паччахьаллин (цунна йукъайогӀура Уэльс, 1542 шарахь схьатоьхна йолу) а, Шотландин паччахьаллин йукъахь Унех барт баран жамӀехь. 1800 шарахь Йоккха Британин паччахьалла а, Ирланди паччахьалла а цхьаьнакхийтира, кхоьллира Йоккха Британин а, Ирландин а цхаьнатоьхна паччахьалла, иза цунах дӀакъастарца 1922 шарахь Ирландин Маьрша пачхьалкх йарца, ала долийра Йоккха Британин а, Къилбаседа Ирландин паччахьалла 1927 шарахь дуьна[комм 3].

Хьажа ишта

Билгалдахарш

  1. ↑ 1 2 Атлас мира: Максимально подробная информация / Руководители проекта: А. Н. Бушнев, А. П. Притворов. — Москва: АСТ, 2017. — С. 10. — 96 с. — ISBN 978-5-17-10261-4.
  2. Кеп:Cite report
  3. Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). ТӀекхочу дата: 2021 шеран 11 октябрь. Архивйина 2021 шеран 24 мартехь
  4. ↑ 1 2 Office for National Statistics. ons.gov.uk. ТӀекхочу дата: 2022 шеран 11 июнь. Архивйина 2016 шеран 15 майхь
  5. ↑ International Monetary Fund (2021 шеран октябрь). ТӀекхочу дата: 2022 шеран 11 июнь. Архивйина 2022 шеран 4 майхь
  6. United Nations Development Programme (2020 шеран 15 декабрь). ТӀекхочу дата: 2020 шеран 15 декабрь. Архивйина 2020 шеран 15 декабрехь
  7. ↑ А.Г. Мациев, А.Т Карасаев Русско-чеченский словарь. — Русский язык, 1978. — 728 с.
  8. ↑ Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 5). — ISBN 5-85270-334-6.
  9. ↑ Great Britain | island, Europe. Encyclopedia Britannica. ТӀекхочу дата: 2022 шеран 11 июнь. Архивйина 2022 шеран 31 майхь
  10. ↑ United Kingdom Permanent Committee on Geographical Names Toponymic guidelines for the United Kingdom. GOV.UK (2017 шеран май). — «usually shortened to United Kingdom ... The abbreviation is UK or U.K.» ТӀекхочу дата: 2022 шеран 11 июнь. Архивйина 2018 шеран 17 июнехь
  11. ↑ United Kingdom. Encyclopedia Britannica. ТӀекхочу дата: 2022 шеран 11 июнь. Архивйина 2021 шеран 6 мартехь
  12. ↑ Countries within a country. Prime Minister's Office (2003 шеран 10 январь). ТӀекхочу дата: 2015 шеран 8 март. Кху чуьра архивйина оригиналан 2008 шеран 9 сентябрехь
  13. ↑ Definition of Great Britain in English. Oxford University Press. — «Great Britain is the name for the island that comprises England, Scotland and Wales, although the term is also used loosely to refer to the United Kingdom.» ТӀекхочу дата: 2014 шеран 29 октябрь. Архивйина 2016 шеран 14 августехь
  14. ↑ Office for National Statistics
  15. ↑ 2011 Census, Population and Household Estimates for the United Kingdom: (2011 Census: QS211EW Ethnic group (detailed), wards in England and Wales (ZIP 7239Kb))
  16. Wayback Machine тӀехь. Обновлено 17 июля 2013 года
  17. Wayback Machine тӀехь CIA The World Factbook. Обновлено 17 июля 2013 года
  18. ↑ D. Clark. Largest UK cities 2020. Statista (2022 шеран 17 январь). ТӀекхочу дата: 2022 шеран 27 февраль. Архивйина 2022 шеран 13 мартехь
  19. ↑ Devolution of powers to Scotland, Wales and Northern Ireland. United Kingdom Government. — «In a similar way to how the government is formed from members from the two Houses of Parliament, members of the devolved legislatures nominate ministers from among themselves to comprise executives, known as the devolved administrations...» ТӀекхочу дата: 2013 шеран 17 апрель. Архивйина 2013 шеран 18 июлехь
  20. ↑ Country Overviews: United Kingdom. Transport Research Knowledge Centre. ТӀекхочу дата: 2010 шеран 28 март. Кху чуьра архивйина оригиналан 2010 шеран 4 апрелехь

Литература

  • Польская Н. М. Великобритания: Экономические районы и города. — М.: Мысль, 1974. — 408 с. — &&&&&&&&&&017 000,&&&&&017 000 экз.
  • Польская Н. М. Великобритания. — М.: Мысль, 1986. — 152 с. — (У карты мира). — &&&&&&&&&0 100 000,&&&&&0100 000 экз.

Хьажоргаш