Мальдиваш

3°28′36″ къ. ш. 72°50′12″ м. д.HGЯO
Хӏара йаззам РУВИКИ чуьра бу — маьрша энциклопеди
Мальдивин Республика
мальд. ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމުހޫރިއްޔާ
мальд. ދިވެހިރާއްޖެ
фр. la République des Maldives[1]
Байракх ХӀост
Байракх ХӀост
Мальдьвин Пачхьалкхан Шатлакхан Илли
Мальдиваш регионан картин тӀаьхь
Мальдиваш регионан картин тӀаьхь
Официалан меттанаш мальдивский язык
Коьрта гӀала Мале
Йаккхий гӀаланаш Мале
Урхаллин тайпа президентан республика[2]
Латта
 • Шадерг 298 [3] км² (186-гӀа дуьненахь)
 • % хина тӀехле 0[3]
Бахархой
 • Мах хадор 402 071[4] стаг
ДЧС (НЭТ)
 • Шадерг (2019) 10,511 млрд[5] долл.
 • ХӀораннан а сина 28 273[5] долл.
Ахча руфи (MVR, 462)
Интернет-домен .mv
Код ISO MV
Код МОК MDV
Телефонан код +960
Сахьтан аса +5
Автомобилийн некъаш аьрру[1]
  1. ↑ http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf
  2. ↑ Юрьева, 2017, с. 50.
  3. ↑ 1 2 Maldives (инг.). The World Factbook. Central Intelligence Agency.
  4. ↑ Maldives Census 2014. ТӀекхочу дата: 2016 шеран 5 октябрь. Архивйина 2018 шеран 22 декабрехь
  5. ↑ 1 2 Report for Selected Countries and Subjects. ТӀекхочу дата: 2020 шеран 30 декабрь. Архивйина 2021 шеран 28 февралехь
РУВИКИ.Медиа логотип Медиафайлаш РУВИКИ.Медиа чохь

Мальди́ваш (мальд. ދިވެހިރާއްޖެ [d̪iʋehi ɾaːd͡ʒːʒe]), официалан цӀе — Мальди́вин Респу́блика (мальд. ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމުހޫރިއްޔާ [d̪iʋehi ɾaːd͡ʒːʒeːge d͡ʒumhuːɾijjaː] Дивехи Раджжеге Джумухурийя), — Къилба Азера[2][3][4] гӀайренан пачхьалкх, ХӀиндин Ӏапказан Ӏарбийн а, Лаккадиван а хӀордаш хӀотталучу ХӀиндистан ахгӀайрен къилбехьа атоллийн тобанехь лаьтта. Дуьненахь йаккхийчех «маржанийн» пачхьалкх[5], шен майданца уггаре жима пачхьалкх Азехь[5]. Коьрта шахьар — Мале гӀала.

Бахархой — 402 071 стаг, царна йукъахь 338 434 гражданаш а, 63 637 гражданаш боцурш а (2014 шеран 20 сентябран бахархой багарбаран жамӀаш)[6]. Пачхьалкхан дин — ислам.

Этимологи

[нисйе бӀаьра | нисйе]

ГӀайренийн цӀераш Maldives йа Malédives схьайолу хӀиндиевропин меттанашкара бух male болуш санскр. मालाद्वीप [maːlaːdˈviːpa] схьадаьлла санскр. माला [ˈmaːlaː] («рельефехь къаьста», «лакха йолу», «лакха йолу») а, санскритийн формантах द्वीप [dˈviːpa] — «гӀайре»[7] цхьаьна версица, йа сингал. මාල දිවයින [ˈmaːla diˈvaina] — «кочаран гӀайренаш» йа там. மாலைத்தீவு — «гӀайренийн гирлянда». Царех цхьан а цӀе хьахийна йац XI бӀешеран литературехь, амма ведийн муьран санскритийн классикин кхолламо хьахадо «БӀе эзар гӀайре» — Лакшадвип (санскр. लक्षद्वीप [lakˈʃɑːdwiːp]) — йукъара цӀе, иза Мальдивин хилла ца Ӏара, амма Лаккадивийн гӀайренийн а, Чагос архипелаган а йара[8].

Йуккъера бӀешеран Ӏарбийн новкъахоша, масала, Ибн Баттутас, олура Мальдивех Махьал Дибийат (Ӏаьр. محل ديبية‎‎ [maˈḥal diːbiːˈjaːt]) схьадаьлла Ӏаьр. محل‎‎ махьал — «гӀала» берберийн новкъахочо меттигера цӀе нийса ца йаккхарна, иза хиллера Къилбаседа ХӀиндин бусалба декъехь а, хӀокху заманан Пакистанехь а, цигахь доккха дакъа гӀажарийн а, Ӏарбийн а маттара тӀеэцна дешнаш ду. И цӀе хӀинца йиллина йу тептар Мальдивийн ГӀайренийн пачхьалкхан хӀост санна. Мальдивийн хӀокху заманан литературин Ӏарбийн цӀе — Дибаджат (Ӏаьр. المَلَديف‎‎)[8].

Европин меттанашкахь гӀайренийн цӀе йеина нидерл. Maldivische Eilanden [mɑlˈdivisə ˈʔɛilɑndə(n)] а, инг. Maldives а чухула[9].

Физикин-географин хьал

[нисйе бӀаьра | нисйе]

Мальдивийн республика лаьтта ХӀиндин Ӏапказан экваторан хиш чохь 700 км гергга Шри-Ланкин къилба-малхбузехь. Малхбузе бердаш дашадо Ӏарбин хӀордана хиш, цуьнан акваторин йукъадоьду Мальдивийн чоьхьара хиш. Архипелаган малхбален берд башабо Лаккадивийн хӀордан хиш[10].

Архипелаг — 26 атолл зӀе йу, шена чохь 1192 маржанийн гӀайре а йолуш. ГӀайренаш хӀордан тӀегӀанал жимма хьаладовлу: архипелаган уггар лекха меттиг ю къилбаседан атолехь Адду (Сиену) — 2,4 м. Йерриг майда, чоьхьарчу хишца цхьаьна хьесап дича, 90 эзар км² йу, лаьттан майда — 298 км². Коьрта шахьар Мале — архипелаган цхьаъ бен йоцу гӀала а, порт а, иза лаьтта изза цӀе йолчу атолл тӀехь[3][5].

Истори

[нисйе бӀаьра | нисйе]

Миграцин закон дохийча йолу жоьпалла[нисйе бӀаьра | нисйе]

Миграцин закон дохийча гӀуда туху 15 000 - 50 000 барамехь мальдивин руфи, махкара ара а воккху, дукха хьолахь йеххачу заманна чу ван ца магош[11]. Берриге а регистаци йоцу йа законехь доцуш махка веина мигрант латтаво талламан изоляторехь Хулхумале гӀайренна тӀаьхь араваккхалц. Зулум дарах шеко кхоллайелла кхин махкахой, иштта кхобу оцу талламан изоляторехь. И пенитенциаран учреждени йу Мальдивийн нисбаран гӀуллакхийн карахь, Maldives Immigration йац.

Хьажа иштта

[нисйе бӀаьра | нисйе]
Мальдиваш

Билгалдахарш

[нисйе бӀаьра | нисйе]
  1. ↑ http://chartsbin.com/view/edr
  2. ↑ БСЭ, 1974.
  3. ↑ 1 2 БРЭ, 2018.
  4. ↑ Кругосвет.
  5. ↑ 1 2 3 Печуров, 1973, с. 3.
  6. ↑ Yearbook 2016. Yearbook 2016 (2016). ТӀекхочу дата: 2016 шеран 6 октябрь. Архивйина 2016 шеран 9 октябрехь
  7. ↑ Поспелов, 2002, с. 257.
  8. ↑ 1 2 Alternate Names or Name Variants for Republic of Maldives (инг.).
  9. ↑ Pacific Islands Business Law Handbook Volume 1 Strategic Information, Regulations, Contacts (инг.).
  10. ↑ IHO, 1953, p. 21.
  11. ↑ The Maldives Immigration Act (1/2007). ТӀекхочу дата: 2019 шеран 25 июль. Архивйина 2019 шеран 25 июлехь
Цитатийн гӀалат: Тег <ref> «mid_1» цӀарца, кху <references> йукъахь билгалйина йолу, хьалха хилла йозан йукъахь йац.

Литература

[нисйе бӀаьра | нисйе]

Хьажоргаш

[нисйе бӀаьра | нисйе]
Хьост — «https://ce.ruwiki.ru/w/index.php?title=Мальдиваш&oldid=12855656»