Ази

1000 йукъара цхьа йаззам
Хӏара йаззам РУВИКИ чуьра бу — маьрша энциклопеди
Ази
Ази эхиган картин тӀехь
Ази эхиган картин тӀехь
Мохк44 579 000 км²
Бахархой4 560 667 000[1] стаг
Юкъахь ю49 (+5 цхьаццамма къобалйина) пачхьалкхаш
Йозуш йолу пачхьалкхашАкротири а, Декели а, Британин Мохк ХӀиндин Ӏапказ чохь, Рождествон гӀайре (Австрали), Кокосан гӀайренаш, Гонконг, Макао 
Къобал янза регионашРеспублика Абхази, Ламанан-Карабахан Республика, Къилбаседа Кипран Туркойн Республика, Къилба ХӀирийчоь, Цийн Республика 
Азин меттанаш 
Интернет-доменаш.asia 
Азин гӀаланийн-миллионерийн исписка:

Цийчоьнан байракх Шанхай (23,4 млн)
Цийчоьнан байракх Пекин (21,0 млн)
Туркойчоьнан байракх Истмала (14,4 млн) (европера декъаца)
Пакистанан байракх Карачи (13,2 млн)
ХӀиндин байракх Мумбаи (12,5 млн)
Шэньчжэнь (12,1 млн)
ХӀиндин байракх Дели (11,0 млн)
Цийчоьнан байракх Тяньцзинь (10,9 млн)


Республика Корейн байракх Сеул (10,4 млн) 
РУВИКИ.Медиа логотип Медиафайлаш РУВИКИ.Медиа чохь
ХӀокху терминан кхин а маьӀнаш ду, хьажа Ази (маьӀнаш).

А́зи — уггаре доккха Дуьненан дакъа, мехкаца а, бахархойн барамца. Кхуллу кхуьу регион[3].

ЦӀе схьаялар

Хеттийн муьрехь Ассува паччахьаллаТудхалия IV-гӀачун паччахьан анналашкахь. Желтойн эпосехь и паччахьалла гойту, трояхойн бертахоца, паччахьан Асийн вастехь. Асия цӀе желтойн мифологехь лелайо Океанидас, Пхьарматан зудчо, цунах, мифологин ламастаца, дуьненан декъан цӀе схьаяьлла. Геродотан заманахь дийнна дуьненан декъан Асиян (Азия) цӀе лелор йукъара тӀеэцна дара желтойн.

Хьал а, латтар а

Материкан Ази лаьтта коьртаниг малхбален (Чукоткин ахгӀайре йоцург) а, къилбаседан а эхигашкахь. Суэцан лого, Беринган хидоькъе.

Европин а, Азин а йукъара доза

Дуьненайукъара Географин Йукъаралло лелош долу Европин а, Азин а доза («A» элпаца[5], кхечу элпашца билгалаяьхна дӀатеттина варианташ). Цхьадолу хьосташа(масала, америкин) хӀинца а леладо «B» а, «F» а элпашца долу дозанаш[6].
Коьрта йаззам: Европин а, Азин а йукъара доза

Оцу дуьненан дакъошна йукъара дуьххьарлера дозанаш билгалдаьхна Гекатей Милетан: шен «Дуьне гайтар» белхан чохь цуо царна йукъахь доза даьккхина Фасис эркца (Латтайуккъера хӀордца аФукидид, Изократ, Полибий (Европин а, Азин а йукъара доза билгалдаьккхина шен «Йерриг йукъара истори» белхан чохь Танаис эркаца (Плиний Воккхахаволчо шина декъана йукъара доза билгалдаьккхина Понтан а, Каспийн а (Кавказан лаьмнаш) лаг, Боспор Киммерийн (Керчан хидоькъе) а, Меотидица а (Азов-хӀорд)[9].

Козьма Индикопловн (Бельский Марцинан (1550 год), Меркатор Герардан (Ломоносов Михаилан (Кама[10] а.

Билгалдахарш

  1. ↑ World Population Prospects - Population Division - United Nations. https://population.un.org. ТӀекхочу дата: 2019 шеран 5 декабрь.
  2. ↑ Кравчук П. А. Ӏаламан рекордаш. — Л.: Эрудит, 1993. — 216 с. — 60 000 экз. — ISBN 5-7707-2044-1.
  3. ↑ Цзэн Цинхун: Китай намерен вместе со странами Азии более тесно поддерживать взаимное сотрудничество
  4. ↑ История Древнего Востока. Кн.1. Ч.2. С.149, 188
  5. Уралан лаьмнийн а, Мугоджарийн а малхбален кӀажошкахула, Эмба эркца, ГӀуман-Манычан чутаӀен чухула, Керчан хидоькъен чухула.
  6. хи доькъу дукъца, Урал эркца, Кавказан дукъца.
  7. ↑ Чубарьян, 2005, p. 31.
  8. ↑ Чубарьян, 2005, p. 31—33.
  9. ↑ 1 2 3 Чубарьян, 2005, p. 34.
  10. ↑ Чибилёв А. А. Евро-Азиатская граница: история вопроса и современные представления. Русское Географическое Общество. ТӀекхочу дата: 2012 шеран 19 март. Кху чуьра архивйина оригиналан 2012 шеран 19 мартехь

Литература

  • Bhagwat S.B. Foundation of geology. — Global Vision Publishing Ho, 2009. — Т. 1. — 218 с. — ISBN 8182202752.
  • Duka C. World Geography. — Rex Bookstore, Inc., 2007. — 218 с. — ISBN 971234696X.
  • Кондрашов А. П. Новейшая книга фактов: для самых умных и любознательных в вопросах и ответах : в 3-х томах. — RIPOL classic, 2008. — Т. 1. — 494 с. — ISBN 538600347X.
  • Чубарьян А. О. Российский европеизм. — М.: ОЛМА-ПРЕСС, 2005. — 416 с. — ISBN 5-224-05369-2.
  • Азия // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.

Хьажоргаш

  • Display Maps. The Soil Maps of Asia. European Digital Archive of Soil Maps – EuDASM. ТӀекхочу дата: 2011 шеран 26 июль. Архивйина 2011 шеран 12 августехь
  • Asia Maps. Perry–Castañeda Library Map Collection. University of Texas Libraries. ТӀекхочу дата: 2011 шеран 20 июль. Архивйина 2011 шеран 18 июлехь
  • Asia. Norman B. Leventhal Map Center at the Boston Public Library. ТӀекхочу дата: 2011 шеран 26 июль. Архивйина 2011 шеран 29 сентябрехь
  • Bowring, Philip. What is Asia? // Eastern Economic Review. — 1987. — 12 февралехь (т. 135).
Хьост — «https://ce.ruwiki.ru/w/index.php?title=Ази&oldid=9829056»