Донецкан Халкъан Республика

48°07′54″ къ. ш. 37°45′00″ м. д.HGЯO
Хӏара йаззам РУВИКИ чуьра бу — маьрша энциклопеди
Российн Федерацин субъект
Донецкан Халкъан Республика
оьрс. Донецкая Народная Республика
оьрс. Сталинская область
оьрс. Донецкая область
Самый большой храм Донецка. - panoramio.jpg
Байракх[d] ХӀост[d]
Байракх[d] ХӀост[d]
48°07′54″ къ. ш. 37°45′00″ м. д.HGЯO
Пачхьалкх  Росси
Адм. центр Донецк
Республикин корта Пушилин Денис Владимирович
Республикин правительствон председатель Солнцев Евгений Александрович
Истори а, географи а
Кхоллар 2022 шеран 30 сентябрехь
Локхалла 336 метр
Сахьтан аса MSK (UTC+3)
Бахархой
Официалан мотт оьрсийн

Официалан сайт(оьр.)
РУВИКИ.Медиа логотип Медиафайлаш РУВИКИ.Медиа чохь


Донецкан Халкъан Республика — субъект, цунна йукъара республика. Кхоьллина 2022 шеран 30 сентябрехь Российн йукъа эцаран барт бахьнехь[1].

Истори

2014 шеран Украинера пачхьалкхан харцамал тӀаьхьа оьрсийн мотт буьйцу къилба-малхбален бахархоша, керла Ӏедал къобал ца дира. Донецкан областех йуьйлайелла массашкахь дуьхьалонаш, цара халкъан тӀемлойн дакъош кхоьллира. Украинин эскарна а, националистийн тӀеман тобанашна а йукъахь хилла тасадаларш дӀадирзира, ондачу бронетехникех а, кеманех а пайда а оьцуш, буьззинчу барамехь тӀеман гӀуллакхаш дӀадаьхьира.

Донецкехь, рогӀера дуьхьалонан митинг йинчул тӀаьхьа, цуьнан декъашхоша дӀалаьцна Донецкан областан кхеташонан гӀишло а, областан администраци а, 7 апрелехь кхоьллира Халкъан кхеташо, цуо тӀеийцира Донецкан Халкъан Республика (ДХР) йозуш ца хиларан деклараци а, пачхьалкхан йозуш ца хилар дӀакхайкхоран акт а[2].

Оццу шеран 11 майхь хилла Луганскан областашкахь референдумаш республикин статусах лаьцна, цу тӀехь 89,7% харжамхоша кхаьжнаш тесна шаьш къастам бан, ткъа 96,2%, догӀуш ма-хиллара. 12 майхь халкъан Республикаш пачхьалкхан суверенитет кхайкхийра 18 майхь, тӀеийцира ДХР конституци; Украинин Ӏедалша а, иштта дукхахйолчу дуьненан пачхьалкхаша а къобал ца дира плебисцитан жамӀаш.[3]

Донецкан Халкъан республикан дуьххьарлера куьйгалхо хаьржира Республикин Халкъан Кхеташоно тӀеэцначу резолюцина тӀе а тевжаш, иза тӀеэцна 2023 шеран 23 сентябрехь. Российн Федерацин субъектан куьйгалхо ша харжале, республикин куьйгалхочун декхарш кхочуш деш верг вара.[4]

Физико-географин амал

Максимов Весело-Вознесенка кӀотарара мешенаш чекхйовлийта автомобилан пунктан кӀоштара Р-280 «Новоросси» автонекъан дакъа в на с ДНР, 2023 шеран август.

Донецкан Халкъан Республикин малхбузехь а, къилбаседа-малхбузехь а доза ду Украинин Днепропетровскан а, Харьковн областашца, къилбаседа-малхбалехь — Луганскан Халкъан Республикица, къилба-малхбалехь — Ростовн область, къилбехахь Азов-хӀорд бу, къилба-малхбузехь доза ду Запорожьен областца.

Административан-мехкан бекъабалар

Административан-мехкан хӀоттаман гуран чохь, 2023 шеран 6 апрелан законаца, ДХРна йукъадогӀу 30 административан-мехкан дакъа, царна йукъахь 12 республикин маьӀна долу гӀала шайн куьйгакӀера нах беха меттигашца, 18 кӀоштМеттигера ша шена урхаллин гуран чохь, административан-мехкан дакъойн дозанаш чохь бира 30 гӀалин гуо а, 18 муниципалан гуо[6][7].

Административан-мехкан дакъош
(муниципалан кхолламаш) ДХР
Административан-
мехкан
дакъа (муниципалан
кхоллам)
Административан
йукъ
1e-06 Республикин
маьӀнийн гӀаланаш
(гӀалин гуонаш)
1 Горловка Горловка гӀала
2 Дебальцево Дебальцево гӀала
3 Докучаевск Докучаевск гӀала
4 Донецк Донецк гӀала
5 Енакиево Енакиево гӀала
6 Иловайск Иловайск гӀала
7 Краматорск Краматорск гӀала
8 Макеевка Макеевка гӀала
9 Мариуполь Мариуполь гӀала
10 Снежни Снежни гӀала
11 Торез Торез гӀала
12 Харцызск Харцызск гӀала
12.000002 КӀошташ
(муниципалан гуоннаш)
13 Александровкин Александровка гӀтп
14 Амвросиевкин Амвросиевка гӀала
15 Артёмовскан Артёмовск гӀала
16 Велики Новосёлкин Велики Новосёлка гӀтп
17 Волновахин Волноваха гӀала
18 Володарски Володарски гӀтп
19 Добропольен Доброполье гӀала
20 Константиновкин Константиновка гӀала
21 Красноармейскан Красноармейск гӀала
22 Красни Лиманан Красни Лиман гӀала
23 Кураховон Курахово гӀала
24 Мангушан Мангуш гӀтп
25 Новоазовскан Новоазовск гӀала
26 Славянскан Славянск гӀала
27 Старобешевон Старобешево гӀтп
28 Тельмановон Тельманово гӀтп
29 Шахтёрскан Шахтёрск гӀала
30 Ясиновати Ясиновати гӀала

Ӏедалан структура

Республикан коьрта низам ду 2022-чу шеран декабрь беттан 30-чу дийнахь Халкъан Кхеташоно Донецкан халкъан лаам кхочушбеш тӀеэцна Конституци, 2022-чу шеран сентябрь беттан 27-чу дийнахь дӀайаьхьначу референдумехь билгалъйаьккхина.

Билгалдахарш

  1. Федеральный конституционный закон от 04.10.2022 г. № 5-ФКЗ «О принятии в Российскую Федерацию Донецкой Народной Республики и образовании в составе Российской Федерации нового субъекта — Донецкой Народной Республики». Администрация Президента России (2022 шеран 4 октябрь).
  2. Основные эпизоды войны в Донбассе за восемь лет. РИА Новости (2022 шеран 14 апрель).
  3. История вхождения республик Донбасса, Запорожской и Херсонской областей в состав РФ. ТАСС (2022 шеран 3 октябрь).
  4. Дениса Пушилина избрали главой ДНР. ТАСС (2023 шеран 23 сентябрь).
  5. Закон от 6 апреля 2023 года № 437-IIHC «Об административно-территориальном устройстве Донецкой Народной Республики»
  6. Закон от 6 апреля 2023 года № 438-IIНС «Об образовании на территории Донецкой Народной Республики городских и муниципальных округов, установлении их границ»
  7. Народный Совет принял закон об образовании в ДНР городских и муниципальных округов Народный Совет ДНР