Мордови

54°26′00″ къ. ш. 44°27′00″ м. д.HGЯO
Хӏара йаззам РУВИКИ чуьра бу — маьрша энциклопеди
ХӀокху терминан кхин а маьӀнаш ду, хьажа Мордови (маьӀнаш).
Республика (пачхьалкх)
Республика Мордови
эрз. Мордовия Республикась
мокш. Мордовия Республикась
Saransk from Ferris wheel.JPG
Байракх[d] ХӀост[d]
Байракх[d] ХӀост[d]
Гимн Мордовии
54°26′00″ къ. ш. 44°27′00″ м. д.HGЯO
Пачхьалкх  Росси
Адм. центр Саранск
Куьйгалхо Артём Здунов
Правительствон председателан д.кх. Поздняков Дмитрий
Пачхьалкхан Гуламан председатель Владимир Чибиркин
Истори а, географи а
Кхоллар 1993 шеран 25 декабрь
Латта
  • 26 200 квадратан километр
Сахьтан аса MSK (UTC+3)
Йаккхий гӀаланаш Рузаевка,
Ковылкино,
Зубова Поляна
Бахархой
Бахархой

↘790 197[2] стаг (2020)

  • (-гӀа-гӀа меттиг)
Къаьмнийн хӀоттам оьрсийн, мордва (мокша, эрзя)
Официалан меттанаш оьрсийн а, мордовин а (мокшин, эрзян)[3]
Идентификаторан терахьаш
Код ISO 3166-2 RU-MO
Официалан сайт​(оьр.)
Республика Мордови картин тӀехь
СовгӀаташ Ленинан Орден Ленинан Орден Октябран Революцин Орден Халкъийн доттагӀаллин орден
РУВИКИ.Медиа логотип Медиафайлаш РУВИКИ.Медиа чохь


Sound.png Арахьара аудиофайлаш
Sound.png Мордовин шатлакхан илли (Инс.)
Sound.png Мордовии шатлакхан илли (Мокш.)
Марка «50 лет Мордовской АССР». Почта СССР 1980 г.

Респу́блика Мордо́ви (мокш. Мордовия Республикась, эрз. Мордовия Республикась; доцца: Мордо́ви (мокш. а, эрз. аМордовиясь)[4]) — Российн Федерацин субъект, цунна йукъара республика[5][6]. Майда — 26 128 км².

Бахархой бу 700 эзар стагал сов, коьрта шахьар — Саранск (310 эз. стаг сов). Пачхьалкхан меттанаш: оьрсийн а, мордовин (эрзян а, мокшин а) а меттанаш. Сахьтан аса МСК, дІахилар UTC тІера +3:00 сахьт ду. Ийдалйистан федералан гуон йукъайоьду, Ийдалан-Вяткин экономикин кІоштан дакъа ду. Йекъна 22 муниципалан кІоштан, 1 гІалин гуонна. Республика Мордовин куьйгалхо Здунов Артём Алексеевич, Правительствон председатель Сидоров Владимир Николаевич (хІоттийна Республика Мордовин куьйгалхочун омарца 2021 шеран 5 октябрехь), Республика Мордовин Пачхьалкхан Гуламан председатель Чибиркин Владимир Васильевич (2011 шарахь дуьйна).

Кхоьллина 1928 шеран 16 июлехь Мордовин гуо санна. 1930 шеран 10 январехь гуонах йина Мордовин автономин область. 1934 шарахь дуьйна республика.

Физика-географин амал

[нисйе бӀаьра | нисйе]
Файл:Мордовия.png
Мордовин карта

Географи[нисйе бӀаьра | нисйе]

Коьрта йаззам: Мордовин географи

Республика лаьтта Малхбален-Европин аренан малхбален декъехь, Москохан а, Ийдалан йуккъехь, географин агІора цуьнан мохк бекъало билламан шина декъе: малхбузен дакъа лаьтта Окан-Донан аренна тІаьхь, йуккъера а, малхбален а дакъа — Ийдалйистан акъарин тІаьхь. Мордовин уггаре лекха меттиг — 324 м.

Къилбаседехьа доза ду Нижни Новгородан областца, къилбаседа-малхбалехь — Чувашица, малхбалехь — Ульяновскан областца, къилбехахь — Пензин областца, малхбузехь — Рязанан областца.

Республика Мордови Москохана уггар гергара республика йу: некъаца Москохан горан некъан тӀера Мордовин къилбаседехьара дозане кхаччалц юкъ 398 км, ткъа нийсачу сизца — 330 км. Амма административан агӀор Мордови юкъа ца йогӀу Йуккъера федералан гуоЙуккъера, амма йогІу Ийдалйистан федералан гуонна.

Телевизион[нисйе бӀаьра | нисйе]

Республикехь болх беш ю регионан кхо телеканал — ВГТРК Россия филиал а, Мордовин долахь йолу телемаша (10-гӀа канал) а, Мордовин халкъан телевизионан (НТМ) а. Иштта 12 ТВК «Саранскан телевизион» ю, иза гӀалин канал ду[7].

Цул сов, Саранскехь Мордовин пачхьалкхан Н.П.Огаревн цІарах университетехь, йу Огарев-ТВ, цо гойту университетан чоьхьара эфирехь, иштта интермаша-телевиденин форматехь а. [8].

Интермаша-публикацеш[нисйе бӀаьра | нисйе]

Республикехь болх беш ю 3 кӀоштан хаамийн агенталла: «Мордовин Вестник» (http://vestnik-rm.ru), «МордовМедиа» (http://www.mordovmedia.ru) а, «Инфо-РМ» (http: //инфо- рм.ком) аьлла. Хаамийн агенталла форматехь болх беш йу Мордовин Республикин Ӏедалан меженийн сайт (e-mordovia.ru) цӀе йолу интермаша-ков а. Регионехь йозуш йоцчу интермаша-зорбанашна юкъахь вайна билгалдаккха йиш йу «Сити Рейтингс» ков (http://cityratings.ru/) а, «Законовесть » интермаша-газет а (https://zakonovest.ru)[9].

Сийлахь гражданаш

[нисйе бӀаьра | нисйе]
Коьрта йаззам: Республика Мордовин сийлахь гражданин

Билгалдахарш

[нисйе бӀаьра | нисйе]
  1. ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/OkPopul_Comp2024_Site.xlsx
  2. ↑ Оценка численности постоянного населения на 1 января 2020 года и в среднем за 2019 год. Росстат. ТӀекхочу дата: 2020 шеран 13 март.
  3. ↑ Конституция Республики Мордовия, ст. 12.
  4. ↑ Оба названия являются официальными и равнозначными согласно Конституции Республики Мордовии, ст. 1, п. 2
  5. ↑ Петрушина М.Н., Горячко М.Д. и др. Мордовии / председ. Ю.С. Осипов и др., отв. ред. С.Л. Кравец. — Большая Российская Энциклопедия (в 30 т.). — Москва: Научное издательство «Большая российская энциклопедия», 2013. — Т. 21. Монголы - Наноматериалы. — С. 103—114. — 766 с. — 60 000 экз. — ISBN 978-5-85270-355-2.
  6. ↑ Конституция Российской Федерации. Ст. 5, пп. 1, 2. ТӀекхочу дата: 2022 шеран 17 июль. Архивйина 2022 шеран 14 февралехь
  7. ↑ Министерство печати и информации Республики Мордовия. mprm.e-mordovia.ru. ТӀекхочу дата: 2016 шеран 2 апрель. Архивйина 2016 шеран 15 мартехь
  8. ↑ ОГАРЕВ TV. tv.mrsu.ru. ТӀекхочу дата: 2016 шеран 2 апрель. Архивйина 2016 шеран 14 апрелехь
  9. ↑ Законовест – Интернет-газета. zakonovest.ru. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 29 октябрь. Архивйина 2018 шеран 29 октябрехь

Литература

[нисйе бӀаьра | нисйе]

Хьажоргаш

[нисйе бӀаьра | нисйе]
Хьост — «https://ce.ruwiki.ru/w/index.php?title=Мордови&oldid=13133696»