Луганск

48°35′ къ. ш. 39°20′ м. д.HGЯO
Хӏара йаззам РУВИКИ чуьра бу — маьрша энциклопеди
ХӀокху терминан кхин а маьӀнаш ду, хьажа Луганск (маьӀнаш).
Дехар «Ворошиловград» хьажийна йу кхузе; хьажа. иштта кхин маьӀнаш.
Дехар «Ворошиловград» хьажийна йу кхузе; Украинин йаздорхочун Жадан Сергейн романах лаьцна см. Ворошиловград (роман).
ГӀала
Луганск
оьрс. Луганск
Музей истории Луганска.jpg
48°35′ къ. ш. 39°20′ м. д.HGЯO
Пачхьалкх  Росси
Регион Луганскан
Муниципалан кӀошт Луганскан
Йукъара йекъайалар 4 кӀошт
Корта Манолис Пилавов[1]
Истори а, географи а
Йиллина 1795
Дуьххьара хьахор 1740
Хьалхара цӀерш Луганскан завод (1882 шо кхаччалц)
Ворошиловград (1935—1958, 1970—1990)
Майда 269,61[2] км²
Центран локхалла 117 (56—178) м
Климатан тайпа барамера континентан
Сахьтан аса UTC+3
Бахархой
Бахархой 409 875 стаг (2019)
Агломераци 539 069 (гӀалакхеташо)
Къаьмнийн хӀоттам украинаш – 50 %,
оьрсий – 47 %,
белорусаш – 1 %,
жуьгтий – 1 %
Идентификаторан терахьаш
Телефонан код +7 857-2
Поштан индексаш 291000—291060
Номер в ГКГН 0815477
Кхин
Награды Ленинан Орден — 1977 Октябран Революцин Орден ЦӀен Байракхан орден Hero of the Luhansk People's Republic medal.png[3]
ГӀалин де Сентябран шолгӀа кӀиран де
gorod-lugansk.com
Картин тӀехь
Луганск картин тӀехь
Луганск
Луганск картин тӀехь
Луганск
РУВИКИ.Медиа логотип Медиафайлаш РУВИКИ.Медиа чохь

Луга́нск (1935—1958 а, 1970—1990 шерашкахь — Ворошиловгра́д) — Луганскан кӀоштан административан йукъ. 2014 шарахь хилла Луганскан Халкъан Республикин коьрта шахьар.

Луганскан Халкъан Республикин а, Российн Федерацин а 30.09.2022 шеран бартца билгалбоккха ЛХР мохк, оцу йукъахь Луганск гӀала а йу, Российн Федерацин йукъара керла субъект санна[5].

Украинин Ӏедалша иза къуьйсу, лорура ЛХР мохк Луганскан областан Украинин йукъахь.

2014 шеран 7 октябрь кхаччалц йукъахь хилла Украинин Луганскан областан.

Бахархой

Украинин Ӏедалша иза къуьйсу, лорура ЛХР мохк Луганскан областан Украинин йукъахь.

2014 шеран 7 октябрь кхаччалц йукъахь хилла Украинин Луганскан областан.

2015 шеран 1 январехь Укрстататан лерамашца бахархойн мах хадийна, 417 990 стаг. Майданца а, бахархошца а Луганск йукъйоьдура Украинин уггаре йоккха итт гӀаланна йукъа.

Лаьтта меттиг

Луганск лаьтта экаш Луга́нь а, Ольховка а вовшах кхетучахь. Москохан а, Луганскан а йукъаметтиг 1100 км йу.

Этимологи

Йиллина 1795—1796 шерашкахь завод санна К. Е. Ворошиловн сийнна. 1957 шарахь омар даьлла ССРС лакхара кхеташонан президиуман, цуо ца магадора партин гӀуллакххойн дийна боллушехь цӀераш тахка нах бехачу меттигашна, 1958 шарахь йухайелла гӀалин цӀе Луганск, амма 1970 шарахь, К. Е. Ворошилов веллачул тӀехь, гӀалин йуха а цӀе тиллира Ворошиловград. 1990 шарахь гӀалин цӀе хийцира йуха а Луганск аьлла[6].

Истори

Карл Гаскойн

XVIII бӀешо

Коьрта йаззам: Луганскан металл лало завод

1736 [1] шеран картин тӀехь Лугань гӀала билгала йина йу килс йолу гӀала аьлла.

  • Шевичан а, Прерадовичан а (ДепрерадовичгӀеран тайпа кхоьллинарг). Иштта кхуза кхелхира украинаш, йуьхьанца дукхьаха берш Аьрру бердан Украинера, оьрсий, кхечу къаьмнийн векалш аКаменни Брод йуьрт.
Коьрта йаззам: Луганскан гоьмукъийн полк
  • Гаскойн Карлан тӀедиллинера Славяносербин кӀоштахь маьӀданаш а, тӀулган кӀора а бохку меттигаш талла. Гаскойна кхочушдина тӀедилинарг, правительствега тешалла дина, «карийна аьчкан маьӀда доллу меттиг а, кӀора болу меттиг а чӀогӀа йехаш йу, минералаш дика а ду» аьлла.
  • Каменни Брод (йилина 1755 шарахь) а, Вергунка а йара хьалхара йарташ гӀишлошйархой а, Луганскан металл лало заводан белхалой а тӀеэцнарш.
  • губернешкара, кӀеззига дозанал арахьара а. Коьрта дакъа дара Липецкан заводера баьхкина пхьераш а, кхин а башха говза белхалой баьхкира Александран йаккхий тоьпийн заводера Олонецкан губерни), дечиг-пхераш а, тӀулгботтархой а Ярославлань губернера. Берриг коьрта административан-техникин белхалой бара ингалсхойх, уьш кхайкхинера Гаскойна.

XIX бӀешо

«Лугански йуьртан план», 1879 шо

йаккхий тоьпаш а, хӀоъмолха латториг Оьрсийн эскарна. 1823 шарахь поселкехь дӀайиллина дуьххьарлера дешаран меттиг — говзаллин ламанан ишкол. 1860-гӀа шераш чекхдовлуш поселкан барам бара 10 эзар стаг. 1870-гӀа шерашна йуккъехь дӀабоьллу Луганск — цӀерапоштан некъ. 1882 шеран 3 сентябрехь императоро чӀагӀдина Российн империн министрийн комитетан омар, посёлок Луганскан завод тӀе Каменни Брод йурт а тохий Луганск гӀала йилла олий.

Йерданаш

  • Большевикаш 1930-гӀа шерашкахь йохийна Сийлахь-Николаевн йерда]]

    Большевикаш 1930-гӀа шерашкахь йохийна Сийлахь-Николаевн йерда]]

  • ЖӀаран паччахьан йерда Бауманан ур., 35 тӀехь

    ЖӀаран паччахьан йерда Бауманан ур., 35 тӀехь

  • Luhansk mosque.JPG

    Павловн урам, 28в тӀера маьждиг

  • Сийлахь-Владимиран кафедрин килс, керла

    Сийлахь-Владимиран кафедрин килс, керла

  • Эрмалойн килс Красноармейски ур. тӀехь

    Эрмалойн килс Красноармейски ур. тӀехь

  • Марьйам йаран Руман-католикийн килс Мергельни, 102

    Марьйам йаран Руман-католикийн килс Мергельни, 102

  • Адресца
  • Сийлахь-Вознесенски килс Александровскехь (Луганскера Артёман кӀошт)

    Сийлахь-Вознесенски килс Артёман кӀошт)

  • Киприанан а, Иустинин а килс

    Киприанан а, Иустинин а килс

  • Невски Александран йерда

    Невски Александран йерда

Литература

  • Алексеева Л. И. Ворошиловград. — Донецк: Донбасс, 1982.
  • Алексеева Л. И. Ворошиловград. — Донецк: Донбасс, 1986.
  • Вирський Д. С. Луганськ // Енциклопедія історії України. — К.: Наукова думка, 2008. — Т. 6. — С. 283—284.
  • Литвиненко В. А. Были ворошиловградских улиц…: Путеводитель. — Донецк: Донбасс, 1983.
  • Поспелов Е. М. Географические названия мира. Топонимический словарь / отв. ред. Р. А. Агеева. — 2-е изд., стереотип. — М.: Русские словари, Астрель, АСТ, 2002. — 512 с. — 3000 экз. — ISBN 5-17-001389-2.

Билгалдахарш

(!) Коммент:

  1. ↑ Глава провозглашенной Луганской народной республики (ЛНР) Игорь Плотницкий назначил во вторник глав 12 городов республики. ТӀекхочу дата: 2014 шеран 17 декабрь. Архивйина 2014 шеран 18 декабрехь
  2. Луганского городского совета
  3. ↑ Луганск получил почетное звание «Город-герой». ТӀекхочу дата: 2021 шеран 5 апрель. Архивйина 2021 шеран 13 июнехь
  4. ↑ Закон об административно-территориальном устройстве Луганской Народной Республики. Луганский Информационный Центр (2023 шеран 14 март).
  5. ↑ Договор между Российской Федерацией и Луганской Народной Республикой о принятии в Российскую Федерацию Луганской Народной Республикой и образовании в составе Российской Федерации нового субъекта от 30 сентября 2022 года (ратифицирован Федеральным законом от 4 октября 2022 года № 373-ФЗ, вступил в силу 5 октября 2022 года, письмо МИД России от 05.10.2022 № 19696/дп). Официальный интернет-портал правовой информации (2022 шеран 3 октябрь).
  6. ↑ Поспелов, 2002, с. 247.
  7. ↑ «Материалы для историко-статистического описания Екатеринославской епархии»,1880

Хьажоргаш

Билгалдахарш

Хьост — «https://ce.ruwiki.ru/w/index.php?title=Луганск&oldid=10543178»