1 апрель

Хӏара йаззам РУВИКИ чуьра бу — маьрша энциклопеди
Апрель
Орш Шин Кха Йеар ПӀе Шот КӀи
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30          
2024 шо

1 апрель — шеран 91-ра де (92-ра високосан шерашкахь) Григорийн рузманца. Шо чекхдала дисина 274 де.

1582 шеран 15 октябрь кхачале — 1 апрель юлианан рузманца, 1582 шеран 15 октябрера дуьйна — 1 апрель кхаччалц григорийн рузманца.

XX а, XXI а бӀешераш догӀу 19 мартехь юлианан рузманца[1].

ХӀара йаззам бу Ӏиданах лаьцна лаьцна. Беламан де лаьцна, хьажа 1 апрель (маьӀнаш).

Ӏиданаш а, иэсан денош а

Хьажа кхин а: Категори:1 апрелан Ӏиданаш

Дуьненайукъара

Къаьмнийн

  •  Иран — Исламан Республикин Иранан де (1979).
  •  Кипр — Ингалсан колонизаторшна дуьхьала маршонан къовсам болийна де.
  •  Сан-Марино — Керла Капитанан-Регентан дарж йукъадаккхар.
  •  КЪАР — Доьзалан де.
  •  Мияко одори (бӀаьстенан хелхаран фестиваль).

Хьехархойн

  • Макаренко Антон Семёновичан иэсан де (13.03.1888 — 1.04.1939).

P religion world.svg Динан

Christian cross.svg Католицизм

  • Греноблан епископан Шатонёфан Хьюн[en] иэс, (1132);
  • Сардийн Мелитон иэс ( 180 гергга);
  • Ӏазапхочун Теодорин иэс;
  • аббатан Валарикан[en] иэс (622);
  • Арман Келлахан (Цельсан йа Целестинан)[en], архиепископан иэс (1129);
  • ЖильберанКейтнессан епископан иэс (1245);
  • сийлахь Теудриган иэс.
  • Аквитанин Алиенорин иэс

OrthodoxCross(black,contoured).svg Православи[2][3]

Слуцкан София
  • Ӏазапхойн Хрисанфан а, Дарьян а, цаьрца трибун Клавдийн а, цуьнан зудчун, кӀентийн Иасонан а, Мавран а, пресвитеран Диодоран а, диаконан Марианан а иэс (283 шо);
  • Ӏазапхочун Руман Панхарийн иэс (302 шо гергга)[4];
  • ша саннарг йоцу Пскован-Печерин Вассин иэс ( 1473 шо гергга);
  • ша саннарг воцу Комельски Иннокентийн, (Волошоски) иэс (1521 шо);
  • нийса лела Софиян, Слуцкан стун иэс (1612 шо);
  • дохковаьллачу Блинов Иоаннан иэс (1933 шо);
  • ша саннарг йоцу Ӏазапхочун монахиня Матронин (Алексеевин) иэс (1938 шо);
  • ша саннарг воцу Дайбабан Симеонан (1941 шо);
  • ша саннарг воцу Пскован-Печерин Симеонан (1961 шо);
  • Марйаман суьрташ долу жӀараш йазйар:
    • «Дог дашар», Смоленскаян (1103);
    • «Аз есмь с вами, и никтоже на вы» (Леушинскаян).

Хиламаш

Хьажа кхин а: Категори:1 апрелан хиламаш

XIX бӀешо кхачале

  • 286 — руман императоро Диоклетиана Максимиан Геркулийн цхьаьна урхалла дан йуьззина бакъонаш йелла, урхалла дан дӀайелла Руман империн малхбузен регионаш.
  • 325 — диъ шо долу Чэн-динан шен дегара Мин-дигара Цзинь империн Ӏарш кхаьчна.
  • 457 — Майориан руман император кхайкхина.
  • 527 — византин императоро Юстин I-чо шен вешин кӀант Юстиниан I-ниг шеца цхьаьна урхалча а хӀоттийна кхайкхийна хин волу император.
  • 568 — Лангобардаш Италин чубахаран йуьхьиг.
  • 998 — французийн паччахьан некъийн дас Гуго Капета паччахьалла шорйархьама шен кӀантана Роберт II Беркатесийдолчунна йалийна Сусанна Италихойн.
  • 1269 — Гданан хӀордйистан элас Мстивой II-гӀачо вассалан байӀат дина Бранденбурган маркграфашна.
  • 1340 — данихойн къоман турпалхочо Эббесен Нильса корта баьккхина немцой Данера сардалан Герхард III-гӀачун цуьнан вуьжучу цӀа чохь.
  • 1545 — хӀокху заманан Потоси.
  • 1572 — хӀордан гёзаша дӀалаьцна Зеланди провинцера Брилле шахьар, цунах сигнал хилира Нидерландашкара испанин колонин олаллин дуьхьала дерриг къоман гӀаттамна.
  • 1579 — йиллина Виленан университет.
  • Салвадор-да-Баия схьайаьккхина Голландин Вест-ХӀиндин компанегара.
  • Луйсбургехь (Керла Шотланди) дӀайиллина Канадехь хьалхара маяк (локхалла 24 метр).
  • Поллок Оливерана ($.

XIX бӀешо

  • 1803 — французийн правительство ца магадо рузманна тӀехь йоцу цӀераш тахка.
  • 1808 — император Александр I-чо гуттаренна а Финлянди Россех тохар кхайкхийна.
  • Исакъан килсан хьалхара богӀам, цуьнан бух чу йоьллина иэсан мидал.
  • цӀе йайаран белхалой.
  • Таймс» газето дуьненахь дуьххьара зорба тоьхна хенан хӀоттаман прогнозан.
  • Мариински театрехь хӀоттийна Аида».
  • пхьегӀаш йуьлу машен, иза йина Кокрейн Джозефинас.
  • мухажиро Ван Депуле Шарла (троллейбусан патент.
  • Гоген Поль Таити новкъа ваьлла.

XX бӀешо

  • XX бӀешеран хӀордан бохамех уггаре баккхийчех цхьаъ: туркойн кема «Аслана» тӀулгаш тӀе хина доьхна ЦӀен хӀорд чохь; бохамехь велла 180 стаг[5].
  • воблеран.
  • 1918
    • Кхоьллина Йоккха Британин хӀаваан ницкъаш.
    • Альбертан провинцехь (Малар дӀадоккху закон».
  • Гропиус Вальтера дӀайиллина архитектурин ишкол Баухаус.
  • ЦӀе» журнал.
  • Йийн путчан белхан кхел кхайкхийна. Ландсберг гӀопера набахтехь даккха.
  • Жуьгтийн университет».
  • 1925 — Ленинградехь Губсуьдехь кхоьллина Криминологин кабинет (Ӏалашо – зулахой а, зуламалла а Ӏамор)барам 300 стаг сов[6].
  • де Сент-Экзюпери Антуана зорба тоьхна шен хьалхара дийцар «Пилот».
  • 1931 — Ленинан цӀарах оьздангаллин ГӀала схьайиллина
  • ГӀирмин медицинин институтехь йешна дуьххьарлера лекцеш (и де лдм кхоьллина де лору).
  • 1933 — нацистийн Германехь дӀахьо дерриг къоман цхьаьна дийнан жуьгтийн фирмийн а, туьканийн а бойкот.
  • советийн соьман курс европин валютин тӀе ориентаци йина.
  • 1937 — «Грознефтестрой» трест болхбан йолаелла
  • Британин ХӀиндин йукъара арайаьккхира Бирма.
  • йеша къаьхьуон дуьххьарлера шуьйра презентаци.
  • Испанера гражданийн тӀом чекхбалар. Франкос кхайкхабо шен буьззина толам.
  • электронан микроскоп.
  • Арзамас-16». ХӀинца — федералан хоьънан центр «Российн эксперименталан физикин Ӏилманан-талламан институт» (Нижегородски область).
  • 1948 — Фарерийн гӀайренашна автономи йелла Данех.
  • ЭОКАс йолийна Кипр Желтойчоьх дӀатохар.
  • спутник TIROS-1[en], цуо дуьххьара космосера телевизион гайтина.
  • 1966 — Сенегалехь дӀайоьллу дуьненахь дуьххьарлера африкин говзаллин дуьненайукъара фестиваль.
  • Цийчоьнан компартин IX гуламо кхайкхадо «оьздангаллин революци» чекхйалар.
  • троллейбус лела.
  • Никсон Ричарда ца магийна радиохь а, телевизионехь а тонкийн сурсатийн реклама.
  • Intel компанис гайтина микропроцессор 8008.
  • Джобс Стива, Возняк Стива, Уэйн Рональда кхуллу Apple Computer Company.
  • 1979
    • Март чекхболуш йинчу дерриг халкъан референдуман жамӀашца, аятолла Хомейнис исламан республика кхайкхийна.
    • Берийн канал Nickelodeon гайта долийна АЦШ берриг махкахь.
  • 1981
    • Польшехь йукъадаьккхина дааран сурсаташ барамца декъар.
    • аьхкенан ханна дехьадовлар.
  • Гэй Марвин вийна шен дас шен 45 шо кочуш.
  • Air Jordan кроссовкаш.
  • Ньюмен Стивенадуьненна гуонах некъ бар, оцу деа шарахь гӀашша чекхваьлла 36 200 км йукъаметтиг, хилла пхеа континентан тӀера 20 махкахь.

Бина

Хьажа кхин а: Категори:Бинарш 1 апрелехь

XX бӀешо

Белла

Хьажа кхин а: Категори:Белларш 1 апрелехь

XIX бӀешо кхачале

  • 1404 — Суздалан Евфимий (вина 1316), Спасо-Евфимийн монастырьйиллинарг а, сийлахь Оьрсийн православин килсан архимандрит а.
  • 1548 — Сигизмунд I Къенаниг (вина 1467), литвахойн сийлахь эла, полякийн паччахь (1506 шарахь дуьйна).
  • Фаччини Пьетро (вина 1562), италихойн исбаьхьалча.

XIX бӀешо

Можайский
  • Дюплесси Жозеф (вина 1725), французийн исбаьхьалча-портретхо.
  • Вигель Филипп (вина 1786), оьрсийн йаздархо-мемуархо, Бессарабин вице-губернатор.
  • Штейнер Якоб (вина 1796), швейцарин математик, хӀокху заманан синтетикин геометри йиллинчех цхьаъ.
  • Паста Джудитта (йина 1798), италихойн оперин йишлакхархо.
  • Можайский Александр (вина 1825), оьрсийн кхоллархо, контр-адмирал.

XX бӀешо

Макаренко
  • Хетагуров Коста (вина 1859), поэт, хӀирийн литературин бухбиллинарг.
  • Аберт Иоганн Йозеф (вина капельмейстер а.
  • Джоплин Скотт (вина 1818), афроамерикин композитор а, пианист а.
  • Ренненкампф Павел тоьпаш тоьхна (вина 1854), оьрсийн тӀеман гӀуллакххо, дошлошкара инарла.
  • Карл I (вина Австрин-Мажарчоьнан тӀаьхьара император (1916—1918).
  • Калмыкова Александра (йина 1850), оьрсийн революционер, йукъараллин гӀуллакххо.
  • Макаренко Антон (вина 1888), советийн хьехархо а, йаздархо а.
  • 1947
    • Георг II-гӀа (вина 1890), Желтойчоьнан паччахь (1922—1924 а, 1935—1947 а).
    • Зельдте Франц (вина рейхсминистр (1932—1945).
  • Гельдерод Мишель де (вина 1898), бельгин йаздархо а, драматург а.
  • Рубинштейн Элена (йина 1872), хьуьнарча, АЦШхь, Францехь, Йоккха Британехь косметикин асанаш йехкинарг а, туьканийн машанаш бехкинарг а.
  • 1966
    • Димов Димитр (вина 1909), болгарин йаздархо а, драматург а, фашисташна дуьхьала йолу романийн автор.
    • Фланн О’Брайен (бакъ цӀе Бриан О’Нуаллан; вина 1911), ирландин йаздархо а, журналист а.
  • Ландау Лев (вина 1908), советийн физик, ССРС ӀА академик, Нобелан совгӀатан лауреат (1962).
  • Эрнст Макс (вина 1891), франкин-германин исбаьхьалча, скульптор.
  • Осенев Владимир (вина 1908), советийн актёр, РСФСР халкъан артист.
  • 1981
    • Барто Агния (йина 1901), оьрсийн советийн йаздархо, берийн байтийн автор.
    • Рза Расул (вина 1910), Азербайджанийн ССР халкъан поэт, Социалистийн Къинхьегаман Турпалхо.
  • Гэй Марвин (вина 1939), америкин йишлакхархо, аранжировщик, музыкахо-мультигӀирсхо, эшарийн автор а, музыкин продюсер а.
  • Тоидзе Ираклий (вина 1902), гуьржийн советийн суртдиллархо а, график а.
  • Попов Владимир (вина 1930), советийн исбаьхьалча а, мультипликацин кинон режиссёр а, сценарихо а.
  • 1991
    • Грэм Марта (вина 1894), америкин хелхарча, хореограф, хьехархо, режиссёр.
    • Зелёная Рина (вина 1901), эстрадин, театран, кинон актриса, РСФСР халкъан артист.
    • Роведдер Детлев Карстен (вина 1932), малхбузагерманин политик, трастан Treuhand фондан корта, ГДР предприятешна приватизаци лелийнарг.
  • Сергеев Константин (вина 1910), балетан артист, балетмейстер, хьехархо, ССРС халкъан артист.
  • Дуано Робер (вина 1912), гӀараваьлла французийн суьрташдохург.
  • Байтеряков Николай (вина 1923), Удмуртин халкъан поэт.
  • Розз Уильямс (винчу хенахь Роджер Ален Пейнтер; вина Christian Death», «Shadow Project», кхин а тобанийн декъахо.

XXI бӀешо

  • 2002
    • Коваленко Александр (вина 1943), советийн футболист.
    • Хяюхя Симо (вина 1905), финнийн иччархо, исторехь уггаре жамӀенарг.
  • Мазурок Юрий (вина 1931), оперин йишлакхархо (баритон), ССРС халкъан артист.
  • Дёмин Лев (вина 1923), советийн а, российн а малхбалейовзархо, дуьненайукъара журналист, историк.
  • Робертс Генри Эдвард (вина 1941), америкин инженер-электронщик, персоналан компьютеран «да».
  • Жак Ле Гофф (вина медиевист.
  • 2015
    • Леннон Синтия (йина 1939), британин музыкахочун Леннон Джонан хьалхара зуда.
    • Мисао Окава (йина 1898), японера дукхайаьхнарг, дуьненан уггаре къена йахархо.
  • Томпсон Патрисия (йина Маяковский Владимиран йоӀ.
  • Евтушенко Евгений (вина 1932), оьрсийн советийн поэт а, прозаик а, ССРС а, РФ а Пачхьалкхийн совгӀатийн лауреат.
  • 2018 — Давыдов Иван (вина 1918), советийн пачхьалкхан гӀуллакххо, ССРС махлелоран министран гӀовс (1969—1987).
  • Макинтайр Вонда (йина 1948), америкин йаздархо-фантаст.
  • Яковлева Александра (йина 1957), советийн а, российн а театран а, кинон а актриса, кинорежиссёр а, йукъараллин-политикин гӀуллакххо.

Хьажа кхин а

1 апрель

Билгалдахарш

  1. ↑ XX а, XXI бӀешерашкахь григорийн рузма хьалха йу юлиананчул 13 де-буьйса. Кхечу бӀешерашна григорийн а, юлианан а терхьаш кхин ду; нийса дехьадаккхархьама лело мега башха терхьийн конвертер.
  2. Православие и мир, православный календарь, 2018 г.
  3. Wayback Machine. Православный церковный календарь
  4. Димитрия Ростовского : 12 кн., 2 кн. доп. — М.: Моск. Синод. тип., 1903—1916. — Т. VII: Март, День 19.
  5. Wayback Machine — М.: ОЛМА Медиа Групп, 2006. стр. 333
  6. Шерих Д. Ю. «Городской месяцеслов. 1000 дат из прошлого Санкт-Петербурга, Петрограда, Ленинграда.» К 290-летию Санкт-Петербурга. Издательство «Петербург — XXI век». 224 с., тираж 30000 экз. ISBN 5-85490-036-X

Хьажоргаш

Хьост — «https://ce.ruwiki.ru/w/index.php?title=1_апрель&oldid=11524034»