XX бӀешо

Дехар «XX» хьажийна йу кхузе; хьажа. иштта кхин маьӀнаш.

II эзар шо

XVIII бӀешо — XIX бӀешо — XX бӀешо — XXI бӀешо — XXII бӀешо

1890‑гӀа 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900‑гӀа 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910‑гӀа 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920‑гӀа 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930‑гӀа 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940‑гӀа 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950‑гӀа 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960‑гӀа 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970‑гӀа 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980‑гӀа 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990‑гӀа 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000‑гӀа 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Хронологин таблица

XX бӀешеран хьалхарчу декъехь хилира шиъ Дуьненан тӀом а, цхьа могӀа революцеш а, цара радикалан кепара дуьне хийцира, масех импери йохийра. XX бӀешеран шолгӀачу декъехь билгалйолу космос талларан а, технологийн кхиаран а кхиамаш, иштта капиталистийн а, социалистийн а пачхьалкхашна йукъахь шийла тӀом хилар. XX бӀешо дуьненежаман декъехь кхиамаш баьхна, экономика, политика, геополитика, оьздангалла, Ӏилман, технологи, медицина хийцамаш хилар бахьана долуш.

Коьрта хиламаш

ХӀаваан XX бешо догӀу хийца XIX аьчкапхьолан-церпоштнекхьан бӀешеран. «Самавоккхург журналалан мужалт, 1900 шо

• Ӏилманан-техникин революцин хьалхара (транспортан-коммуникацин) фаза (автотранспорт, авиаци, радио, телевидени), герзан индустри кхоллар (пулемёташ, танканаш, химин герз);

Коьрта хиламаш а, кхетамаш а:

• Индустриализаци.
• Хьалхара дуьненан тӀом.
• Ӏаьржа уьнан а, испанин жӀалий-уьнан пандемиш.
• Импереш йохар.
• Октябран революци, ССРС кхоллар, социализм яр а, коммунизм ян гӀортар а.
• Йоккха депресси.
• Тоталитаран а, авторитаран а ражаш хӀиттар. Холокост, сталинан репрессеш, «оьздангаллин революци», маккартизм.
• Революцин молханаш дар: сульфаниламидаш а, пенициллин а, синтетикан анальгетикаш а, массийн вакцинаци а, антибиотикаш а.

XX бӀешо оьздангаллехь

Кхузахь хьахо йеза бухара кхоллараллаш:

• «Боозбуунча 2: Армагеддон» кинош чохь, дитта тӀе дӀавихкина йилбазан агенто (эзар шарахь цкъа Лаьтта тӀелета гӀерташ волу), коьрта турпалхо, телекинетикин машенийн фараш латош, беламе а, оьгӀазвахана а шайтӀа гучудаьккхина, лаьтта бухара хьала долуш: "Марша догӀийла хьо ткъе иттолгӀа бӀешо!"

Хьажа кхин а

Билгалдахарш

XX бӀешо