Франциск (Руман Папа)

Хӏара йаззам РУВИКИ чуьра бу — маьрша энциклопеди
ХӀокху терминан кхин а маьӀнаш ду, хьажа Франциск.
Франциск
лат. Franciscus
Франциск
Байракх
266-й руман папа
2013 шеран 13 март — 2025 шеран 21 апрель
Харжар 2013 шеран 13 март
Интронизаци 2013 шеран 19 март
Килс Руман-католикин килс
Хьалха хилларг Бенедикт XVI
Байракх
 Буэнос-Айресан архиепископ а, Аргентинин примас а
1998 шеран 28 февраль — 2013 шеран 13 март
Хьалха хилларг Антонио Кваррасино
Когаметтаверг Марио Аурелио Поли
Ӏилман тӀегӀа Дела дешан доктор
Вечу хенахь тиллина цӀе Хорхе Марио Бергольо
Вечу хенахь тиллина
цӀеран оригинал		 Jorge Mario Bergoglio
Вар 1936 шеран 17 декабрь({{padleft:1936|4|0}}-{{padleft:12|2|0}}-{{padleft:17|2|0}})[1][2][…]
Валар 2025 шеран 21 апрель
Да Марио Хосе Бергольо
Нана Реджина Мария Сивори
Пресвитерианийн хиротони 1969 шеран 13 декабрь
МозгӀаралла тӀеэцар 1973 шеран 22 апрель[4]
Епископан хиротони 1992 шеран 27 июнь
Кардинал 2001 шеран 21 февраль
Автограф Автографан сурт
Coat of arms of Franciscus.svg
СовгӀаташ
РУВИКИ.Медиа логотип Медиафайлаш РУВИКИ.Медиа чохь

Франци́ск (лат. Franciscus, итал. Francesco), хажале — Хо́рхе Ма́рио Берго́льо (испан. Jorge Mario Bergoglio; 1936 шеран 17 декабрь, Буэнос-Айрес[3] — 2025 шеран 21 апрель, Ватикан) — 266-гӀа[5] руман папа. Хаьржина 2013 шеран 13 мартехь. Хьалхара исторехь папа Керла Дуьненна тӀера, хьалхара 1200 сов шарахь папа Европера воцуш (шемахо Григорий III, урхалла дина 731 - 741 шерашкахь)[6]. Хьалхара папа-иезуит. Хьалхара папа-монах Григорий XVI (1831—1846) заманара дуьйна[7].

Велла 2025 шеран 21 апрелехь[8].

Биографи

[нисйе бӀаьра | нисйе]

Хорхе Марио Бергольо вина Буэнос-Айресехь 1936 шеран 17 декабрехь Италихойн мухажиран цӀерапоштнекъан белхалочун Марио Джузеппе Бергольон а, цуьнан зудчун Реджина Мария Сиворин доьзалехь.

Хорхе Марио Бергольо лаьтташ ву 2-гӀа могӀанехь, аьрру агӀора 4-гӀа, 1948 шо

Пхеа берех жимах верг[9]. Химик-технологан диплом даьккхина.

Дешна Буэнос-Айресера Вилья-Девото семинарехь.

1958 шеран 11 мартехь иезуитийн орденна йукъавахна[10]. Цул тӀехьа деша хӀоьттина Буэнос-Айресера Сийлахь Иосифан колледже, цигахь дарж даьккхина философехь лиценциатан.

Буэнос-Айресан кхаа католикин колледжашкахь хьехна литература, философи, теологи. Испанхойн боцург, кхин паргӀата буьйцура италихойн а, немцойн а меттанаш.

Руман папас Франциска дуьйцура, гуттара хьалха, килсе адамаш дерзо хьуьнар хаадалале, болх бира буьйсанан клубера нах аракхуьйсуш вара Аргентинехь, кхин а нехаш дӀайохуш а, лаборант а вара[11].

Иезуит[нисйе бӀаьра | нисйе]

1969 шеран 13 декабрехь Бергольо мозгӀар хӀоттийра. Аргентинин коьрта шахьрахь Сан-Мигелан колледжехь теологин факультетан профессор хӀоттийра. 1970-гӀа шерашкахь тайп-тайпана даржашкахь хилира иезуитийн орденехь Аргентинин.

Иезуитийн куьйгалло, Хорхе Марион куьйгаллин говзаллех баккхийбеш, хьалаваьккхира Бергольо. 1980 шарахь иза хӀоттийра шен альма-матеран, Сийлахь-Везачу Иосифан семинарин ректор. Оцу даржехь лаьттира иза 1986 шо кхаччалц, цул тӀаьхьа Германехь докторан диссертаци чӀагӀдира цо, шен даймахка йухавеара Кордован архиепископан исповедник а, син-мехаллин куьйгалхо а санна.

Епископ[нисйе бӀаьра | нисйе]

Кардинал Хорхе Марио Бергольо Аргентинин президентца Кристиной Фернандес де Киршнерца цхьаьнакхетар, 2010 шо

1992 шеран 20 майхь Бергольо хӀоттийра Буэнос-Айресан гӀоьнан епископ титулца титулан епископца Ауки. Цунах епископ вира 1992 шеран 27 июнехь Буэнос-Айресан кафедрин гуламехь Буэнос-Айресан архиепископо кардинала Антонио Кваррасинос. Хууш дара, кардинал Кваррасинос кесста шен декхарш кхочушдар чекхдоккхур дуй, Бергольо 1997 шеран 3 июнехь хӀоттаво Буэнос-Айресан архиепархин коадъютор (епископ епархин когаметта хила бакъо йолуш).

Кардинал Кваррасино веллачул тӀаьхьа 1998 шеран 28 февралехь керла Буэнос-Айресан архиепископ хӀоттийра. 1998 шеран 6 ноябрехь хӀоттира Аргентинин малхбален ламастан католикийн ординарий, цуьнан вацара шен иерарх (оцу йукъахь оьрсийн католикаш миссин[12][13][14]).

Кардинал[нисйе бӀаьра | нисйе]

Кардинал Х. М. Бергольон хӀост

2001 шеран 21 февралан Руман папас Иоанн Павел II хьалаваьккхира Бергольо консисторин кардиналашка Ватиканехь. Цунна килсан Сан-Роберто-Белларминон титул йелира.

Кардинал Бергольо муха хӀоттийра Руман курин масех административан дарже. Иза вара Динан дайшна лерина гуламан, Делан Ӏибадат даран а, дисциплинин къайленан а гуламан, Динан дайшна лерина гуламан а, асхьабийн дахаран йукъараллийн а институтийн хьаькам. Бергольо иштта хилира Латинан Америкехь йолчу комиссин а, Доьзалан Папин кхеташонан декъашхо.

Кардинал Бергольо вевзаш вара шен эхь-бехкаца, доктринин консерватизмца а, йукъараллин нийсонан гӀуллакхна лерина хиларца а. Цо чӀогӀа атта дахар лелийна, цуьнан цӀе ларйарехь гӀо деш. Архиепископан цӀийнах кӀезиг тера йолчу жимчу петарехь вехаш вара иза, йукъараллин транспортан агӀор машенлелорхочуьнца персональни лимузин лело реза ца хилира иза, цхьаболчу хаамашца, шен йуург кечйора.

2005 шеран 15 апрелехь адамийн бакъонан адвокато зуламаллин гӀуллакх дӀадиллина Бергольон дуьхьала, бехке вира иза тӀеман хунтица берта вахарца, цара лачкъийра 1976 шарахь иезуитийн ши мозгӀар[15]. 2013 шеран 17 мартехь гӀуллакх луьстуш хиллачу, аргентинин суьдхочо Герман Кастеллис, La Nación газете элира, «(Папа) Хорхе Бергольос и мозгӀарш «дӀабелла» боху дӀахьедарш буьззина аьшпаш бу, цуьнан гӀуллакхаш цу гӀуллакхашкахь низаман агӀо ца лоруш ду. Нагахь санна иза кхечу кепара хиллехь, оха иза дӀакхайкхор дара»[16][17][18].

Папабиль[нисйе бӀаьра | нисйе]

Епископ Бергольо,
2008 шо

Руман папа Иоанн Павел II веллачул тӀаьхьа Бергольо кхайкхира Ватикане 2005 шеран папин Конклаве кардинал-харжамхо санна. Бергольо лоруш вара папабиль санна, Конклаво тӀаккха а керла папа хаьржира кардинал Йозеф Ратцингер. Амма анониман тептар цхьаьна кардиналан-декъахочун Конклаван, зорбатоьхна 2005 шеран сентябрехь[19] гойту, Бергольо хилла коьрта къовсамхо Ратцингеран Конклавехь.

Оцу документан хаамца, Бергольон белла 40 кхаж кхуззалгӀа баллотировкехь, амма кхаж тасаран доьаззалгӀа турехь цуьнан жамӀ 26 кхаж хилира.

Епископийн Синод йолчу муьрехь 2005 шарахь Бергольо хаьржира постсинодан кхеташонан декъашхо. 2005 шеран 8 ноябрехькхаа шарна (2005—2008) Аргентинин Епископийн конференцин коьрте хӀоьттира.

2013 шеран Конклавехь, Бенедикт XVI мукъаваьлча кхайкина, иштта папабилашна йукъахь хуьлу (кхечу претенденташна йукъахь)[20], хӀинца хаьржина.

Руман папа харжар[нисйе бӀаьра | нисйе]

Руман папа хаьржина 2013 шеран 13 мартехь. Папас эцна цӀе Франциск (лат. Franciscus) сийнна сийлахь Франциск Ассизан[21].

Использование этого имени — первое за всю историю папства, при этом Франциск решил не использовать номер I. Его имя будет сопровождаться номером только тогда, когда и если в будущем появится папа с именем Франциск II. Франциск стал первым папой — представителем Ордена иезуитов, а также первым папой из Нового Света. ЦӀе лелор дуьххьарлера ду папин исторехь, Франциск хаьржина I терахь ца лело, цуьнан цӀарца цхьаьна терахь бен хир дац, нагахь санна а, маца а хинволу папа Франциск II дуьненчу валахь. Франциск хилира иезуитийн орденан хьалхара папа, иштта Керла дуьнен хьалхара папа.

Франциск Российн Президент
Путин Владимирца, 2015шеран 10 июнехь

Папа Францискан интронизаци йира 2013 шеран 19 мартехь.

Понтификат[нисйе бӀаьра | нисйе]

Франциска социалан машанашкахь аккаунт ца кхоьллина, кардиналашна шена тӀех дукха сийсазбар хир ду аьлла, сингаттам хиларна. Амма 2019-чу шеран январь беттан 21-чу дийнахь Руман Папа Франциска дӀахьедар дира, Руман Папаца ламазаш дан леррина сайт йолор ю аьлла (Click to Pray) цуьнца йогӀуш йолу мобилан приложенишца. Понтифика шен ламастан кӀирандийнахь хьехам бечу хенахь шен карахь планшет а йолуш, шен лаамехь дӀайаьхьира и инициатива[22].

2014 шеран 19 августехь папа Франциска журналисташка элира, ша, шен хьалхахеллачо санна дарж дита тарло могашалла бахьна долуш.

2015 шеран сентябрехь Гаванехь понтифик зийарат дина 89 шо кхаьчначу Кастро Фиделан резиденци, иза шен тӀаьххьара шерашкахь адамашна йукъа ца йалар[23].

2015 шарахь цуьнан куьйгаллийца йира реформа, цуьнца йолийра маре нийса ца лараран процесс. 2016 шеран 8 апрелехь зорбатуьйхира Францискан Amoris laetitia (лат. Безаман самукъадалар), иза лерина йу доьзалан гӀуллакхна а, цуьнан меттигна хӀокху заманан дуьненахь[24][25].

Дош деллачу урхаллин реформийн а, коррупцица къийсам латторан а декъехь, 2013 шеран октябрь беттан йуьххьехь Динан белхийн институто (Ватиканан банко) зорбане йаьккхира шен исторехь дуьххьарлера шеран рапорт. 2015 шеран декабрть баттахь Франциска дуьххьара тӀедиллира Ватиканан консолидированни финансийн дӀасадаржорийн арахьара аудит (болх дӀабахьа хаьржина аудитан фирма йара PricewaterhouseCoopers)

2016 шеран 12 февралехь Гаванехь Франциск цхьаьнакхийтира Москохан а, йерриг Русин а патриархца Кириллца. Оцу тӀегӀанера цхьанакхетара дуьххьарлера хилирайерриг исторехь Оьрсийн православин а, Католикийн а килсийн.

2018 шеран августехь Франциск виеран кхелан дуьхьала вистхилира. Цуо аьллачун практикан жамӀ хилира: Нью-Йорк штатан (АЦШ бахархошца 4-гӀа штат) губернаторо Эндрю Куомос ша папица цхьа ойла йолуш хилар гойтуш оццу баттахь дош делира штатера виеран кхел дӀайоккхуш закон дакхха[26].

Франциска хенал хьалха Пий XII понтификатан документийн къайле дӀайаьккхира, уьш дара ШолгӀа дуьненан тӀеман заманара[27][28].

2022 шеран мартехь Украинера тӀеман гӀуллакхна дуьхьала Франциска Сийлахь Ӏаршера Российн вакийлате зийарат дира, ишттаниг хьалха хилла дацара[29]. Франциск телефон туьхира Украинин президенте Зеленскийга, шен «дог лозийла» дӀахаийтира, Ватикан гӀоьртур йу «дийцарш дан меттиг»[30]. «Сийлахь Ӏарш кийча йу хӀуъу а дан, машаран олаллин», — элира Папас[31], кхайкхийра, март болалуш лакхара ши кардинал хьажора ву ша аьлла Украинин гӀоьнна[32].

2022 шеран июлехь Канаде зийарат чекхдаьлча Франциска кхайкхийра: «Оцце вахар зиер санна дара… и бакъ ду ишшта хьолехь некъ бан мегар дац», могашалла бахьнехь, дӀавала тардалар кхайкхийра. Артроз бахьнехь Руман Папа дӀасалелара кресло-коляскинчохь[33].

2025 шеран 14 февралехь руман Джемеллин клиникин чувиллира респираторан ун долуш. 2025 шеран 6 мартехь Ватиканан пресс-гӀуллакхо хаам бира, понтификан хьал цхьаьнаэшшара ду аьлла[34].

Папа Франциск дарбан цӀийне кхачийначул тӀаьхьа дуьххьара нахана хьалха гучувелира Римерчу Джемелли цӀе йолчу дарбан цӀийнан балкон тӀехь, февраль беттан 14-чу дийнахь дуьйна ша Ӏаш волчу меттигера аравалале. Цул тӀаьхьа иза вахара Санта-Мария-Маджоре базилике, цигахь иза цхьаьнакхийтира Папан базиликан коадъютан архиепископца кардиналца Роландас Макрицкаца, цунна зезагаш делира Мария Салус Попули Романин иконна хьалха дӀахӀитто, цуьнан гӀайгӀа барна а, ларйарна а баркалла аларан билгало санна[35].

Эволюцин теори[нисйе бӀаьра | нисйе]

2014 шеран 29 октябрехь Понтификан Ӏилманан академехь вистхуьлуш Руман Папас Франциска дӀакхайкхийра: «Инжил доьшуш, вайн тарло Дела гӀаж эцна боозбуунча санна, амма иза иштта дац».

Моралан а, социалан хеттарийн позици

[нисйе бӀаьра | нисйе]
Франциск, 2013 шо
Франциск месса дечу хенахь, 2014 шо

Мукъаваккхаран теологи[нисйе бӀаьра | нисйе]

Бергольо — говза дешна стаг вара, гена ваьлла «мукъаваккхан теологех» шен карьера йолалуш дуьйна. Говзанчаша хуьлийта, иза герга консерваторийн дуьненан боламна Comunione e Liberazione.

Аборташ а, эвтанази а[нисйе бӀаьра | нисйе]

Кардинал Бергольос кхайкхам бина шен мозгӀаршка а, нахе а дуьхьала довла аборташна а, эвтаназина[36] а.

Гомосексуалалла[нисйе бӀаьра | нисйе]

Йуьхьанца иза чӀогӀа дуьхьал вара цхьана боьршачу стеган захало Аргентинехь бакъо луш долчу низамашна, 2010 шарахь Аргентинан Ӏедало юкъадаьккхина.

2016 шеран июнехь папа Франциска дӀахьедина: «Руман-католикин килсано а, керса наха а къинтӀера баха беза гейш хьалхалера йукъаметтигашша». Цунна хетарехь, гомосексуалистийн лерам бан беза, царна дискриминаций ан ца йеза[37][38].

2023 шеран 18 декабрехь папа Франциска къобал йира доктринан хеттарийн деклараци Fiducia Supplicans[39], цуьнца бакъо ло католикин мозгӀаршна декъала бан паранаш, «норманашца йогӀуш йолу», царна йукъахь цхьа стен-боьшалла йерш а[40].

Йукъараллин нийсо[нисйе бӀаьра | нисйе]

Бергольо хаддаза къечу нахаца къинхетам барх лаьцна кхайкхамаш беш хиллехь а, цхьаболчу тергамхоша дог доьхна дуьйцу, цо социалан нийсонан хаттаршна алсам тидам ца барна. Политикан экономикан хаттаршкахь шера позици а ца хӀоттош, Берголио гӀоле хета синмехаллаш а, йеза хилар а мехала хилар чӀагӀдан, цунах Ӏаламан агӀор къечу нехан баланех алсам синтем хир бу аьлла хеташ. Амма цо дӀахьедира социалан программашна гӀортор йеш хилар а, нахана хьалха шеконаш йовзийтира маьршачу рынкан политика нийсонца хиларх лаьцна.

2014 шеран ноябрехь папа Франциска хӀоттийра Ватиканан йуккъехь — Сийлахь-Воккха Петран майданахь — кхоъ маьхаза душан кабинка, уьш лерина йара хӀусам йоцучарна. Иштта Франциска душан кабинкаш хӀиттайойту хӀусамаш йоцучарна килсашкахь йерриг Румехь[41].

КъотӀагӀалла динчу берех алар[нисйе бӀаьра | нисйе]

МозгӀарш йемал беш, КъотагӀал дина берашна жӀар тухуш боцу, кардинал Бергольос чӀагӀдора, марехь боцу наноша нийса даьккхина бер дуьнен чу, иза дӀа ца доккхуьйтуш, Килсо букъ бетта ца беза царна[42][43].

Йукъаметтигаш Российца

[нисйе бӀаьра | нисйе]

Ша цхьаъ бен йоцучу шен тайпана Москохан а, йерриг Русан а патриарх Кириллца цхьаьнакхетарехь, Франциска кхайкхийра, доккха маьӀна ло Руман-католикин а, Оьрсийн православин а килсанашна йукъаметтигаш кхиарна[44].

Франциска Филиппинашка зийарт дар,
2015 шо
Картано гойту Франциск руман папа волуш хилла мехкаш
Азербайджанан поштан марка, лерина Франциска Бакох зийарат динчу ханна 2016 шеран 2 октябрехь
Папас Франциска Азербайджане зийарат дар

Католикин ламасталла

[нисйе бӀаьра | нисйе]

Кардинал Бергольо вара дуьненара хьалхарчех цхьа епископ, Бенедикта XVI motu proprio реакци йинарг, папас motu proprio кхайкхийна ши де даьлчи Буэнос-Айресехь ламасталлин латинан месса Summorum Pontificum йукъайаккхаран новкъа[45].

Энцикликаш

[нисйе бӀаьра | нисйе]
  • Evangelii gaudium (2013) — таханлерачу дуьненахь Инжилан хьехамаш.
  • Lumen Fidei (2013) — динах лаьцна (папица Бенедикт XVI цхьаьна)
  • Laudato si’ (2015) — эколгин баланех а, гунахьара Ӏалам лардарах а
  • Fratelli tutti (Массо вежарий) (2020) — йукъара вешийллех а, социалан доттагӀаллех а

СовгӀаташ

[нисйе бӀаьра | нисйе]

Forbes журнало зорбатуху дуьненахь уггаре Ӏаткъаме нехан испискехь, 2018 шарахь папа Франциск 6-гӀа меттехь вара, хьалха, 2014 а, 2015 шерашкахь 4-гӀа рейтингехь хиллехь а[46].

Шен дахар

[нисйе бӀаьра | нисйе]
  • Дешна гӀараваьллачу футболистца Альфредо Ди Стефаноца (1926—2014) цхьаьна ишколехь[50].
  • Буэнос-Айресера аргентинин футболан клуба «Сан-Лоренсон» йезархо вара[9][51]. 2008 шарахь хилира командин йезархойн клубан официалан декъашхо, цунна цӀе тиллина сийлахь Лаврентийн сийнна, кхоьллина 1908 шарахь гӀо лоцуш мозгӀаро Лоренсо Массас.
  • Телевизион хьожуш вацара нийат динера Сийлахь ЙоӀстаган Кармелан хьалха 1990 шарахь[52].

Документалан фильмаш

[нисйе бӀаьра | нисйе]

Исбаьхьаллин фильмаш

[нисйе бӀаьра | нисйе]

Валар

[нисйе бӀаьра | нисйе]

Руман папа Франциск велла 2025 шеран 21 апрелехь 88 шо кхаьчначу шен резиденцехь Ватиканехь. Валале цхьа де хьалха понтифик гучуваьлла Пасха бахьана долуш шен пастван хьалха, иза Ватиканера Сийлахь Петран базиликин балкон тӀера вист хилла[53]. Иштта 20 апрелехь руман папас Франциска тӀеэцна АЦШ вице-президент Джей Ди Вэнс вовшен Пасхица декъала ван[54].

Билгалдахарш

[нисйе бӀаьра | нисйе]
  1. ↑ Franciskus // Nationalencyklopedin (швед.) — 1999.
  2. ↑ Francis I pope // Encyclopædia Britannica (инг.)
  3. ↑ 1 2 3 Чешская национальная авторитетная база данных
  4. ↑ Pope Francis Jorge Mario Bergoglio, S.J. (инг.). ТӀекхочу дата: 2013 шеран 15 март. Архивйина 2017 шеран 14 декабрехь
  5. ↑ Francis
  6. ↑ Rachel Donadio. The New Pope: Bergoglio of Argentina (инг.). The New York Times (2013 шеран 13 март). — «He is also the first non-European leader of the church in more than 1,200 years». ТӀекхочу дата: 2023 шеран 9 январь. Архивйина 2013 шеран 15 мартехь
  7. ↑ Roma {Rome} (Latin (or Roman) Diocese) (инг.). Catholic-Hierarchy. ТӀекхочу дата: 2019 шеран 8 апрель.
  8. ↑ "Умер папа римский". РБК. ТӀекхачаран де: 2025 ш. 21 апрелехь.
  9. ↑ 1 2 Папа Франциск: аскет, иезуит и страстный поклонник футбола. РБК. ТӀекхочу дата: 2019 шеран 8 апрель. Архивйина 2020 шеран 22 сентябрехь
  10. ↑ Новым папой римским избран Хорхе Марио Бергольо. Коммерсантъ. ТӀекхочу дата: 2022 шеран 7 январь. Архивйина 2022 шеран 7 январехь
  11. ↑ Папа Римский: раньше я работал вышибалой в ночном клубе. Газета.Ru. ТӀекхочу дата: 2019 шеран 8 апрель. Архивйина 2021 шеран 12 майхь
  12. ↑ Ordinariato para los fieles de ritos orientales desprovistos de Ordinario del propio rito/Agencia Informativa Católica Argentina (AICA) (исп.). ТӀекхочу дата: 2013 шеран 13 март. Кху чуьра архивйина оригиналан 2015 шеран 14 июнехь
  13. ↑ [1] Архиван копи 2019 шеран 2 ноябрехь дуьйна Интернетан архив#ПроекташКолупаев В. Е. АРГЕНТИНА: Южная Америка // Католические общины византийского обряда и русская диаспора
  14. ↑ Папа Бергольо, восточные католики и русские в Аргентине. ТӀекхочу дата: 2013 шеран 5 апрель. Кху чуьра архивйина оригиналан 2013 шеран 17 майхь
  15. ↑ "Argentine Cardinal Named in Kidnap Lawsuit". Los Angeles Times(ингалс.). 2005-04-17. 0458-3035. Архивировано 2019 ш. 03 апрелехь. ТӀекхачаран де: 2019 ш. 09 апрелехь.
  16. ↑ Ведомости. Аргентинский судья заявил о непричастности папы к преступлениям хунты (2013 шеран 17 март). ТӀекхочу дата: 2019 шеран 9 апрель. Архивйина 2018 шеран 9 ноябрехь
  17. ↑ Аргентинский судья опроверг слухи о причастности Папы к преступлениям хунты. Взгляд. ТӀекхочу дата: 2019 шеран 9 апрель. Архивйина 2018 шеран 9 ноябрехь
  18. ↑ Папа непричастен к преступлениям хунты - аргентинский судья. www.aif.ru (2013 шеран 16 март). ТӀекхочу дата: 2019 шеран 9 апрель. Архивйина 2018 шеран 9 ноябрехь
  19. ↑ Cardinal breaks conclave vow of secrecy (инг.). CNN (2005 шеран 23 сентябрь). ТӀекхочу дата: 2013 шеран 13 март. Архивйина 2005 шеран 1 октябрехь
  20. ↑ Michael Brendan Dougherty. One Of These Men Will Be The Next Pope (инг.). Business Insider (2013 шеран 11 февраль). ТӀекхочу дата: 2023 шеран 9 январь. Архивйина 2022 шеран 28 апрелехь
  21. ↑ Радио Ватикана. Папа рассказал СМИ, почему он выбрал себе имя Франциск, и объяснил, кто главный в Церкви. ТӀекхочу дата: 2013 шеран 16 март. Архивйина 2013 шеран 19 мартехь
  22. ↑ "Кликни и молись". Папа Римский Франциск объявил о запуске сайта и приложений для молитв. ТАСС. ТӀекхочу дата: 2019 шеран 9 апрель. Архивйина 2019 шеран 21 апрелехь
  23. ↑ Папа Римский Франциск во время визита на Кубу встретился с Фиделем Кастро Архиван копи 2015 шеран 25 сентябрехь дуьйна Интернетан архив#Проекташ // Первый канал. 21 сентября 2015
  24. ↑ Pope Francis' Apostolic Exhortation on The Joy of Love (инг.). Vatican Radio (2016 шеран 8 апрель). ТӀекхочу дата: 2016 шеран 17 апрель. Архивйина 2018 шеран 7 мартехь
  25. ↑ Увещание папы Франциска по проблемам семьи представлено в Ватикане. РИА Новости (2016 шеран 8 апрель). ТӀекхочу дата: 2016 шеран 17 апрель. Архивйина 2018 шеран 29 июнехь
  26. ↑ Le Gouverneur Cuomo présentera un projet de loi visant à supprimer la peine de mort de la législation de l'État en solidarité avec le Pape François (фр.). ТӀекхочу дата: 2018 шеран 9 август. Архивйина 2018 шеран 9 августехь
  27. ↑ Пушкарская Е. «Церковь не боится истории» // Огонек. — 2020. — № 10 (5602). — С. 22.
  28. ↑ Пушкарская Е. «Церковь не боится истории» // Огонек. — 2020. — № 10 (5602). — С. 22 — 23.
  29. ↑ Pullella, Philip (2022-02-25). "Departing from protocol, pope goes to Russian embassy over Ukraine". Reuters. Архивировано 2022 ш. 28 февралехь. ТӀекхачаран де: 2022 ш. 13 апрелехь.
  30. ↑ Pope Francis calls Ukraine's President Zelensky to express 'sorrow' amid war (инг.). National Catholic Reporter (2022 шеран 26 февраль). ТӀекхочу дата: 2022 шеран 13 апрель. Архивйина 2022 шеран 14 майхь
  31. ↑ Pullella, Philip (2022-03-06). "Pope Francis says 'rivers of blood' flowing in Ukraine war". Reuters. Архивировано 2022 ш. 12 апрелехь. ТӀекхачаран де: 2022 ш. 13 апрелехь.
  32. ↑ Украина: миссия кардиналов Краевского и Черни. Vatican News (2022 шеран 7 март). ТӀекхочу дата: 2022 шеран 13 апрель. Архивйина 2022 шеран 13 апрелехь
  33. ↑ "СМИ: папа римский допустил возможность отречения из-за проблем со здоровьем". Радио Sputnik. 2022-07-30. Архивировано 2022 ш. 30 июлехь. ТӀекхачаран де: 2022 ш. 30 июлехь.
  34. ↑ "В Ватикане сообщили об улучшении состояния папы римского". РБК. 2025-03-08. ТӀекхачаран де: 2025 ш. 09 мартехь.
  35. ↑ "Pope Francis makes first public greeting and blessing from hospital - Vatican News". 2025-03-23. ТӀекхачаран де: 2025 ш. 23 мартехь.
  36. ↑ Le cardinal Bergoglio invite à défendre la culture de la vie avec ardeur (фр.). ТӀекхочу дата: 2011 шеран 20 сентябрь. Кху чуьра архивйина оригиналан 2011 шеран 7 августехь
  37. ↑ Кто мы, чтобы судить: Папа Римский призвал просить прощения у геев. Московский комсомолец. ТӀекхочу дата: 2019 шеран 9 апрель. Архивйина 2018 шеран 4 августехь
  38. ↑ Папа Франциск призвал просить прощения у геев. Взгляд. ТӀекхочу дата: 2019 шеран 9 апрель. Архивйина 2019 шеран 12 февралехь
  39. ↑ Doctrinal declaration opens possibility to bless couples in irregular situations. Vatican News (2023 шеран 18 декабрь).
  40. ↑ Папа Римский разрешил священникам благословлять однополые пары. РБК (2023 шеран 19 декабрь). ТӀекхочу дата: 2023 шеран 19 декабрь.
  41. ↑ Italy’s homeless to get showers at the Vatican (инг.). The Local. ТӀекхочу дата: 2014 шеран 14 ноябрь. Архивйина 2014 шеран 17 ноябрехь
  42. ↑ Fox News. "Francis is first pope from the Americas". Архивировано 2013 ш. 21 майхь. ТӀекхачаран де: 2013 ш. 08 июнехь.
  43. ↑ ABC News. "Francis Becomes First Latin American Pope". Архивировано 2013 ш. 16 мартехь. ТӀекхачаран де: 2013 ш. 08 июнехь.
  44. ↑ "Папа Римский высказал свое доверие к России и ее народу". Российская газета(оьр.). 2017-05-12. Архивировано 2017 ш. 25 октябрехь. ТӀекхачаран де: 2017 ш. 24 октябрехь.
  45. ↑ Rubin, Sergio (2007-09-17). "Regresó la misa en latín, con mujeres cubiertas por mantillas". Архивировано 2013 ш. 18 мартехь. ТӀекхачаран де: 2013 ш. 14 мартехь.
  46. ↑ Самые влиятельные люди мира 2018 Форбс. www.stevsky.ru. ТӀекхочу дата: 2019 шеран 9 апрель. Архивйина 2019 шеран 2 февралехь
  47. ↑ Presidente Evo Morales distingue con el Cóndor de Los Andes al Papa Francisco (исп.). ТӀекхочу дата: 2015 шеран 10 июль. Кху чуьра архивйина оригиналан 2015 шеран 9 июлехь
  48. ↑ https://web.archive.org/web/20150709162549/http://www.presidencia.gob.bo/fuente/noticia.php?cod=3363#contenido
  49. ↑ Pope Francis receives Order of the Smile. ТӀекхочу дата: 2017 шеран 14 январь. Кху чуьра архивйина оригиналан 2016 шеран 10 сентябрехь
  50. ↑ Ди Стефано заявил, что, возможно, играл в футбол с новым Папой Римским. Р-Спорт (2013 шеран 18 март). ТӀекхочу дата: 2013 шеран 18 март. Кху чуьра архивйина оригиналан 2013 шеран 3 декабрехь
  51. ↑ Нового Папу отличают строгость и любовь к футболу — помощник Бергольо. РИА Новости (2013 шеран 14 март). ТӀекхочу дата: 2013 шеран 14 март.
  52. ↑ Папа римский Франциск 25 лет назад дал обет об отказе от телевизора. Интерфакс (2015 шеран 26 май). ТӀекхочу дата: 2022 шеран 16 январь. Архивйина 2022 шеран 16 январехь
  53. ↑ "Умер папа римский". РБК. ТӀекхачаран де: 2025 ш. 21 апрелехь.
  54. ↑ "Вэнс и папа римский Франциск провели частную встречу". Interfax.ru. 2025-04-20. ТӀекхачаран де: 2025 ш. 21 апрелехь.

Хьажоргаш

[нисйе бӀаьра | нисйе]
Хьост — «https://ce.ruwiki.ru/w/index.php?title=Франциск_(Руман_Папа)&oldid=12834546»