Зеламха
 | ХӀокху йаззаман тӀе РУВИКИн кхийолу агӀонашкахь хьажоргаш йац. |
| Харачойн Зеламха | |
|---|---|
 | |
| ГӀуллакхан тайпа | Обарг |
| Вина терахь | 1872 |
| Вина меттиг | Хорача, Нохчийчоь, Теркан область, Российн импери |
| Кхелхина терахь | 1913 шеран 16 сентябрь |
| Кхелхина меттиг | Шела, Нохчийчоь, Теркан область, Российн импери |
| РУВИКИ.Медиа чохь | |
Зелимха Гушмазукаев (Харачойн; 1872 шеран январь — 1913 шеран 26 сентябрь) — гӀарваьлла нохчийн обарг. Схьавалар харачойн тайпанах ву. Нохчийн къоман ву боху къонах[1].
Биографи
Вина Грознин гуонан (хӀинца Веданан кӀошт Нохчийн республикин). Зелимха обарг хила ницкъ кхаьчна хӀокху хьелаша: стаг верна бехке а вина, цул тӀаьхьа набахте хьажор а. Зелимхана ша дийцарехь, хьал долчу доьзалера хилла цуьнан, даккхий а, кегий а даьхни а, говраш а, мелхан а, йоккха накхармозий а хилла цуьнан, цу чохь масех бӀе кӀорни а йолуш.
1901-чу шарахь Зеламха хӀинцале а доьзалан стаг вара обарган кхолламан ойла ца йеш. Амма Солтамурадан жимахволчу вешина маре йаха гӀортаро дагахь доцу дов даьлла: йоьӀан гергарчара иза кхечуьнга дӀайелла. Къовсамечу доьзалшкара кегийрхойн тасадалар бахьана долуш Зелимхан гергарнаш белла.
Цунна жоп луш, «цӀий Ӏанор» дӀахьош, мостагӀаллин доьзалера стаг вийра Зеламхас. АгӀонашна йукъахь маслаӀат хиллехь а, масех стаг вер бахьана долуш Ӏедалша талламаш дӀабахьа буьйлабелира. Талламо гучудаьккхина Зелимхан а, цуьнан да а, ши ваша а бехке хилар нах байарехь. Цу кепара, лацар Зелимхан ша а, цуьнан гергарнаш а дӀавига бакъонан бух карийра.
Билгалдахарш
- ↑ checheninfo. Зелимхан Харачоевский - чеченский абрек герой и революционер (ru) : информационный сайт. — 2021. Архивйина 2021 шеран 10 апрелехь.
Литература
- Дзахо Гатуев. Зелимхан. — Ростов-на-Дону, 1926. (Повесть)
- Муса Гешаев Прыжок в вечность. (Поэма)
- Идрис Базоркин — «Из тьмы веков» (Роман), 1968. — С. 616 с.
- Муса Гешаев. Знаменитые чеченцы. — Гр.: Седа, 1999. — Т. 1. — С. 204—233. — 644 с. — 2000 экз.
- Магомед Мамакаев. Зелимхан. — Гр.: Чечено-Ингушское книжное издательство, 1981. — 232 с. — 15 000 экз.
- Муса Бакаров. Обарг Зеламхех дагалецамаш (нох. Воспоминания об абреке Зелимхане). — Грозный. «Книга», 1990 г. —160 с. — 15 000 экз.
- Лёма Гудаев. Абрек Зелимхан: факты и документы. — Грозный. ГУП «Книжное издательство», 2011—510 с. — 999 экз.
- Бибулатов В. М. Рыцарь чести. — Минеральные Воды: ООО Полиграфпром, 2014. — 160 с. — 1200 экз. — ISBN 978-5-905726-13-2.
- Гудаев Л. Р. Абрек Зелимхан: факты и документы. — Гр.: АО Издательско-полиграфический комплекс «Грозненский рабочий», 2017. — 896 с. — 1000 экз.