Ахмадов, Явус Зайндин воӀ

Ахмадов Явус Зайндин воӀ
Вина терахь	1949 шеран 3 октябрь({{padleft:1949|4|0}}-{{padleft:10|2|0}}-{{padleft:3|2|0}}) (75 шо)
Вина меттиг	Потапенко йуьрт, Новошульбинскан кӀошт, Семипалатинскан область, Кхазакхийн ССР, ССРС
Пачхьалкх	ССРС→ Росси
ГӀуллакхан тайпа	историк, пачхьалкхан гӀуллакххо, йукъараллин гӀуллакххо, университетан профессор
Ӏилманан кхоче	Нохчийчоьнан, Кавказан, Российн истори
Белхан меттиг	Нохчийн Республикин Ӏилманан академи, РӀА комплексан ӀТИ (Соьлжа-ГӀала)
Альма-матер	Нохч-ГӀалгӀайн пачхьалкхан хьехархойн институт, Пачхьалкхан гӀуллакхан Российн академи
Ӏилманан дарж	историн Ӏилманийн доктор
Ӏилманан цӀе	профессор

Ахма́дов Явус Зайнди́н воӀ (вина 1949 шеран 3 октябрехь, Семипалатинскан областера Потапенко йуьртахь) — российн пачхьалкхан а, йукъараллин а гӀуллакххо (хаамийн политикехь, пачхьалкх хӀотторехь а, урхаллехь а говзанча). Ӏилманча-историк, 15 монографийн а, 150 Ӏилманан йаззамийн а автор (Нохчийчоьнан историн, этногенезан, историн географин, Кавказан, Российн говзанча).

Дешар

Цо дийшира Джамбулехь (Кхазакхстан). ЦӀа вирзинчул тӀаьхьа цо йуккъера школа чекхйаьккхира 1966 шарахь.

1970 шарахь цо чекхйаьккхира Нохчийн пачхьалкхан хьехархойн институтан историн факультет.

2006 шарахь цо йаьккхира шозлугӀа говзалла Российн президентан пачхьалкхан гӀуллакхан академехь.

Цо чекхйаьккхира Махачкалахь йолу СССР Ӏилманийн академин ДегӀастанан филиалан Историн а, археологин а, меттанийн а институтан аспирантура. 1978 шарахь цо чекхйаьккхира кандидатан диссертаци «Нохч-ГӀалгӀайн къамнийн а, Российн а йукъаметтиг XVIII бӀешерахь».

1990 шарахь Ростов-Донехь цо чекхйаьккхира диссертаци «Къилбаседера Кавказан къаьмний Российн а, Иранан а, Османан империн а полититкехь XVI бӀешо дуьйна XVIII бӀешеран хьалхара дакъехь». Историн Ӏилманийн доктор, профессор, Нохчийн Республикин Ӏилманийн академин академик.

Ӏилманан а, хьехархойн а болх

НРАССР ГӀойтӀара йуьртарчу йуккъерчу ишколехь историн хьехархо вара 1970-1971 шерашкахь. 1971-чу шарахь иза балха кхайкхира Нохч-ГӀалгӀайн Республикин мохкбовзаран музей. 1972-1975 шерашкахь цо чекхъяьккхира ССРС Ӏилманийн Академи (ХӀинжа-ГӀала) ДегӀастан историн филиалан, археологин, меттан институтан аспирантура. 1976—1977 шерашкахь — Гуьмсерачу (НРАССР) гӀалин йуккъера ишколан директоран гӀовс вара. Шен Ӏилманан-талламан болх дӀабаьхьира цо 1977-чу шарахь дуьйна Нохч-ГӀалгӀайн Автономин Советийн Социалистийн Республикин Министрийн Кхеташонехь йолчу Нохч-ГӀалгӀайн Ӏилманан-талламан институтехь. Цо институтехь 12 шарахь бинчу белхан жамӀ ду иттаннаш йаззамаш, «Нохчийчоьнан историн» хьалхарчу томан куьйгайоза а, «Оьрсийн-нохчийн йукъаметтигаш ХVIII бӀешарахь» документийн гулар а, «1941-чу шеран истори» цӀе йолчу ишколан ши учебник.

1990 шо дуьйна иза вара Нохчийн пачхьалкхан университетан профессор. 2001 шарахь иза хаьржира Нохчийн Республикин Ӏилманийн Академин академик. 2004 шо дуьйна иза вара Нохчийн пачхьалкхан университетан диссертацин кхеташонан декъашхо.

Цо толлуш йу: XVI—XIX бӀешерашкахь Кавказехь хилла йолу йоккха пачхьалкхан политика; Къилбаседера Кавказан этнополитикин истори; Нохчийчоьнан истори; таханлера Кавказан геополитикин а, йукъараллин а, политикин а процессаш.

1990 шарахь цо йира доклад конференцехь Оксфордехь (Йоккха Британи). Иза йара XIX бӀешарахь Ӏийна волу гӀарваьлла нохчийн динан гӀуллакххо Кунта Хьажи Кишиевн дахарах а, гӀуллакхах а лаьцна.

Цо йазйина 160 сов Ӏилманан болх, царна йуккъехь 15 монографи а, дешеран пособи а. Цхьаболу цуьнан белхаш арахецна кхечу пачхьалкхашахь: ЛДП, Туркойчоь, АЦШ. Цо дакъа лаьцна дукха йерригсоюзан а, йерригроссийн а, халкъашна йуккъера а конференцешкахь.

Пачхьалкхан а, йукъараллин а гӀуллакх

1993 шарахь Нохчийн Республикин къоман а, гражданийн а бертан кхеташонан декъахо вара — консультативан-координацин меженан, инарла Дудаев ЖовхӀарна дуьхьала оппозицин векалш вовшахтухуш йолу.

1994—1996 шерашкахь иза вара Нохчийн Республикин информацин а, зорбанан а министр. 2000—2002 шерашкахь иза вара Нохчийн Республикин зорбанан гӀуллакхийн Российн министерстван Мехкан урхаллан куьйгалхо.

2002—2003 шерашкахь иза вара Российн Думин Нохчийн Республикехь политикин дӀадерзоран а, адамийн бакъонаш Ӏалашйаран а Комиссин аппаратан куьйгалхо. 2004—2010 шерашкахь иза вара Российн президентан администрацин хьехамчийн болх латторан департаментан куьйгалхон когаметтаниг а, коьрта хьехамча а.

Къинхьегамаш

• Очерки политической истории народов Северного Кавказа в XVII в. Грозный, 1988.
• Взаимоотношения народов Чечено-Ингушетии с Россией в XVIII в. Грозный, 1992.
• История Чечено-Ингушетии. Учебное пособие (9 кл.). Грозный, 1992 (в соавторстве).
• Akhmadov Yavus. The export of the Iranian silk to Western Europe from the 16th to the beginning of the 17th century(the place of Russian and North Caucasian transit)//The Annual of the society for the study of Caucasia. Vol.6—7.Chicago:1997.
• Ahmadov Yavus. Çeçen — İngusya Halkıyla Rusya Arasındaki İlişkiler / Translated by: Tarik Cemal Kutlu /Publisher: Sorun Yayınları. Istanbul, Eylül 2000.
• История Чечни с древнейших времён до конца XVIII в. Пособие для изучающих историю родного края. М.: Мир дому твоему, 2001.
• История Чечни в XIX—XX веках. — М.: Пульс, 2005 (в соавторстве).
• Очерк исторической географии и этнополитического развития Чечни в XVI—XVIII веках. М., 2009.
• Islam in the North Caucasus: A People Divided // Liberty University (Lynchburg, Virginia) , Faculty Publications and Presentations. 2009 (в соавторстве).
• Битва за Чечню. «Война историографий» или информационная война. Грозный, 2015 (в соавторстве с Д. Б. Абдурахмановым).
• История Чечни. Т. 2. XVI—XVIII вв. Грозный, 2016 (в соавторстве с Ш. Б. Ахмадовым и др.).
• Ахмадов Я. З., Гумба Г. Д., Курумов Д. С., Хасмагомадов Э. Х. История нахов Передней Азии, Кавказа и Чечни с древнейших времён до конца XV века / Ахмадов Я. З.. — М.: Литера, 2019. — 686 с. — 1500 экз. — ISBN 978-5-9906575-5-7.

Хьажоргаш

• Биография
• Биография Архивйина 2007-09-28 — Wayback Machine

Ӏилма   Нохчийчоь   Адамаш