Червонопартизанск
| ГӀала | |||||
| Червонопартизанск | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| оьрс. Червонопартизанск | |||||
 | |||||
|
|||||
| 48°04′23″ къ. ш. 39°47′50″ м. д.HGЯO | |||||
| Пачхьалкх |
 Росси |
||||
| Регион | Луганскан | ||||
| Муниципалан гуо | Свердловскан | ||||
| Истори а, географи а | |||||
| Йиллина | 1947 | ||||
| Хьалхара цӀерш | Вознесеновка | ||||
| Майда | 6,91 км² | ||||
| Центран локхалла | 296 м | ||||
| Сахьтан аса | UTC+3 | ||||
| Бахархой | |||||
| Бахархой | 15 337[1] стаг (2019) | ||||
| Официалан мотт | оьрсийн мотт | ||||
| Идентификаторан терахьаш | |||||
| Телефонан код | +7 85734 | ||||
| Поштан индексаш | 294830-294832 | ||||
| Картин тӀехь | |||||
 
|
|||||
![Байракх[d]](/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Chervonopartyzansk_prapor.png)
Червонопартиза́нск — Луганскан Халкъан Республикин гӀала, Свердловскан гӀалин гуонна куьйгакӀела.
Дебальцево — Зверево асанера цӀерапоштнекъан станци Красни Могила. ГӀалахь мохбевзийта музей йу.
Луганскан Халкъан Республикин а, Российн Федерацин а 30.09.2022 шеран бартца билгалбоккха ЛХР мохк, оцу йукъахь Червонопартизанск гӀала а йу, Российн Федерацин йукъара керла субъект санна[2].
Украинин Ӏедалша иза къуьйсу, лорура ЛХР мохк Луганскан областан Украинин йукъахь.
Географи
Червонопартизанск лаьтта Больши Каменка къилбаседехь Кундрючьян, Бургустин къибехахь эркийе майданан хидоькъех.
Лулара нах беха меттигаш: йарташ Панченково къилбехахь, Александровка, Ананьевка, Свердловск малхбалехь, йарташ Зимовники, Маяк, Калинник, Провалье къилбаседехь.
Истори
Оцу меттиган цӀе йелла Провальскан бай-аренан кӀорга исбаьхьа тогӀи бахьнехь. Цуьнан Ӏункара басешна тӀехь девлла наж, къахьашт, кхор дитташ, ткъа эркашна тӀехула — таьллангаш. ГӀалин чохь ду цхьа могӀа баьрзнаш, цхьанна чохь карийна тӀаьхьара борзанахь дӀвоьллинарг (вайн эрал II эзар шо хьалха).
Жигара нах ховша буьйлабелира кхуза 1876—1879 шерашкахь цӀерапоштнекъан Дебальцево — Зверево аса а, станци Провалье а йиллинчул тӀаьхьа. Станцин уллехь 1906 шарахь йехкина кегийра кӀотарш Вознесеновка, Новониколаевка, Васильевка. 1918 шеран январехь станцехь а, кӀотаршкахь а Советийн Ӏедал хӀоттийна. Провалье станцин уллехь 1919 шеран декабрехь хилла къиза тӀом 33-гӀа дошлойн дивизин 8-гӀа Богучарски полкан, иза кхаьчнера Советийн Россера донецкан пролетариатан гӀоьнна, дуккха а сов болчу кӀайн гвардин инарлин Мамонтовн ницкъашца. Оцу тӀамехь вуьйжира 475 цӀен гвардихо. 1922 шеран 7 ноябрехь, Сийлахь Октябран пхоьалгӀа шо долуш, кхузахь дӀайиллира беллачу тӀемлошна иэс. Оцу хеннахь Провальен цӀе хийцира станци Красни Могила аьлла.
1930-гІа шерашках советийн геологаш дІайиллира Провальски бай-аренахь дукха лаьттах дохкуш антрацит. Амма Германи Советийн Союзан тІелатаро новкъарло йира уьш промышленностан карадезо. 1943 шеран 14 февралехь советийн эскарша лаьхкира немцой. Сийлахь-Боккхачу Даймехкан тІамтІехь толам баьккхина ши шо даьллачул тІаьхьа Провальски бай-аренехь дІайиллира йоккха кІоран предприяти — шахта «ЦІен партизан», 1948 шарахь йина хьалхара шахта (тІаьхьо № 63 шахта), дийнахь-бусий 1650 тонн кІора боккхуш. 1949—1955 шерашкахь йина шахташ «Провалье» № 1 а, «Провалье» № 2, шиммо а цхьанне лора 2,2 эз. тонн антрацит дийнахь-бусий.
Цхьанне кІоран предприятеш йохкушехь сиха боларца поселок йира. 1955—1956 шерашкахь дира 120 вовшахтосу хІусамаш а, 5 йукъарадахаран цІа, клуб, берийн беш.
1956 шеран сентябрехь кегий йарташ Вознесеновка, Новониколаевка, Васильевка, цІерапоштнекъан станци Красни Могила а, «ЦІен партизан» шахтин керла нах беха массиваш цхьаьнатуьйхира гІалин тайпана поселоке Червонопартизанске, и цІе тиллира турпалхойн-богучрхойн сийнна. Цигахь вехара оцу хенахь 15 эзар стаг. 1960 шеран ноябрехь Червонопартизансках хилира кІоштан куьйгакІелара гІала. 1956 - 1960 шерашкахь кхузахь доьттина 570 цІа йерриг майданца 57 эзар м², масех йукъарадахаран гІишло, ишколаш, медицинин а, берийн а учрежденеш. ГІишлошйар а, оьздангаллин-бахаман учрежденеш а йар доьзна Червонопартизанскехь керла кІоран предприятеш йахкарца.
1956 шеран ноябрехь-декабрехь Красни Могила станце комсомолан путевкашца веира 1,5 эзар кегий нах а, мехкарий а. Дукха болу гІишлошйархой охьаховшийра йарташкахьа а, кІотаршкахь а, гІишлошна кечйина 400 вагонаш чохь. Червонопартизанске 1956 шеран декабрехь жимахой а, маьхкарий а баьхкина Одессин а, Черновцин а областашкара, Молдавера, уьш сихха болх дІаболийра. 1956 шеран ноябрехь станце йеира 1084 вагон, вовшахтосу цІенойн дакъошца, дуккха хьун а, ламанахчекхволу гІирсца. Некъаш доцуш дІадолийра шахташ «Одесски-Комсомольски» № 1, «Одесски-Комсомольски» № 2, «Молдавски-Комсомольски», «Черновицки-Комсомольски», «Ворошиловградски-Комсомольски», керла ламанхойн посёлкаш йаран белхаш. Хьалхара шина баттахь йина йелла хІусамаш 15 эзар м² майданца. Чекхбевлла иттаннаш метраш шахтин гІад. Г/ишлошйарехь а, шахташйарехь а сийнца цІераш йохура чекхйовлучу бригадин куьйгалхойн цІераш Кошевой Василийн а, Жайворонко Владимиран а («Одесски-Комсомольски» № 1), Хорунжий Николайн а («Одесски-Комсомольски» № 2), Гарбуз Григорийн а («Молдавски-Комсомольски»), Закаблука Иванан а, Христенко Анатолийн а («Черновицки-Комсомольски»). Ладаме къинхьегаман кхиамаш бехира шахташ «Одесски-Комсомольски» № 1. Цуо социалисти декхарш тІеийцира йина йаккха комсомолан керла объект Сийлахь Октябран 40 шо кхачарна, шеш делла дош къинхьегамца кхочуш дан. 1957 шеран мартехь тІедиллинарг цхьа кІира хьалха кхочуш дира. Жайворонко Владимиран бригадо планехь 40 метр баттахь чекхбовлабезарца 60 метр чекхбевлла. Норма сов йоккхуштболчарна йукъахь дукха комсомолхой бара, дуьххьара шахта гуш болу. Бакъ болу говзанчаш оцу гІуллакхан хилира, масала, Зиньковский Юрий, Бондаренко Анатолий. Дукха халонаш гина «Одесски-Комсомольски» № 2 шахта йечарна. ГІад иттаннаш метраш кІоргдинчул тІаьхьа, Хорунжий Николайн бригадин белхалой Іоттабелира онда хих буьзна сацкъарах — боккъал лаьттабухара уьшалца. Октябран революциy 40-гІа шо кхочуш цхьанна тІаьххье важа болх бан йолайелира шахташ «Одесски-Комсомольски» № 2, «Одесски-Комсомольски» № 1, «Молдавски-Комсомольски», «Ворошиловградски-Комсомольски». Шахта «Черновицки-Комсомольски», йан йолийра 1957 шеран 18 мартехь, йина йаьлла оцу шеран декабрь чекхболуш. Иза йира исс баттахь а, ворхІ дийнахь а.
Ленинан орденца совгІат дина шахта йаран бригадин бригадиран «Одесски-Комсомольски» № 1 Т. А. Корякинна, звеньевойна шахтин «Черновицки-Комсомольски» Е. К. Хоменкона; Къинхьегаман ЦІен Байракхан орденца — шахта «Одесски-Комсомольски» № 1 звеньевойна Д. П. Аникеевна, шахта «Молдавски-Комсомольски» белхало В. С. Врабий, шахта «Одесски-Комсомольски» № 2 бригадирна Н. Д. Хорунжийна, кхечарна а.
Комсомолан шахташ йеш бІеннаш жимахоша карайерзийра говзаллаш шахташйархойн, электрослесарийн, ламанан гІирсан монтажникийн, тІебутту агрегатийн а, кІора боккха комбайнийн а машинистийн. Цхьаболчара цигахь севцца къахьегна, кхин берш комсомолан путевкашца бахана оцу заманан ударни керла гІишлошйече — Змиевски ГРЭС, Черниговски ТЭЦ, Шебелински газ йоллуче. Дукха белхалой баьхкина комсомолан кІоран предприятешкара «ЦІен партизан» шахте. Оцуо таро йира хаъал сих бан дІайелларан белхаш. 1958 шеранпхеа баттахь эха баттахь болх бира алсама цул хьалхарчу шерал а. Шахта «ЦІен партизан» йина йелира 1958 шеран 25 июнехь. Хьалхарчу дийнахь дуьйна цуо лора 560—600 тонн кІора дийнахь-бусий. ХІора баттахь тІекхетара цуьнан эвсаралла, тІекхочуш йара проектан нормин — 2,5 эзар тонн йуккъера дийнахь-бусий кІора баккхарна. И доза дІакъевлира 1960 шеран аьхка. Иштта, проектан ондалла карайерзо ворхІ шо дезачохь шина шерал кІезга хан йийзира.
Экономика
- ТІулган кІора баккхар[3] (ГОАО ГОФ «Краснопартизански» ПП «Свердловантрацит»). ЦІанйаран фабрика.
Транспорт
ЦІерапоштнекъан станци Красни Могила[3].
Бахархой
| Шо | Бахархой |
|---|---|
| 1959 шо | 20 673 стаг[4] |
| 1974 шо | 25 эз. стаг[5] |
| 1989 шо (багарбар) | 20 050 стаг[6] |
| 1991 шо | 20,1 тыс. стаг[7] |
| 2001 шо | 17 680 стаг |
| 2005 шо | 16 900 стаг |
| 2013 шо | 15 659 стаг[8] |
Дешар
ГӀалахь йу кхоъ Червонопартизанскан йукъарадешаран ишкол № 1, № 2, № 3, гимнази, ГТУ № 15.
Билгалдахарш
- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2019 року. Державна служба статистики України. Київ, 2019. стор.45(укр.)
- ↑ Договор между Российской Федерацией и Луганской Народной Республикой о принятии в Российскую Федерацию Луганской Народной Республикой и образовании в составе Российской Федерации нового субъекта от 30 сентября 2022 года (ратифицирован Федеральным законом от 4 октября 2022 года № 373-ФЗ, вступил в силу 5 октября 2022 года, письмо МИД России от 05.10.2022 № 19696/дп). Официальный интернет-портал правовой информации (2022 шеран 3 октябрь).
- ↑ 1 2 Цитатийн гӀалат:
<ref>тег нийса йац; кхуautogenerated2тIетовжаран йоза йаздина дац - ↑ Всесоюзная перепись населения 1959 г.
- ↑ Цитатийн гӀалат:
<ref>тег нийса йац; кхуautogenerated1тIетовжаран йоза йаздина дац - ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 шоа: Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.
- ↑ Червонопартизанск // Большой энциклопедический словарь: в 2-х тт. / Редколл., гл. ред. А. М. Прохоров. — Т. 2. — М.: Советская энциклопедия, 1991. — С. 630.
- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України. Київ, 2013. стор.75(укр.)
Хьажоргаш
Свердловскан муниципалан гуонан нах беха меттига | |
|---|---|
| Нах беха меттигаш | |