Рок-музыка
Арахьара видеофайлаш
Рок (инг. Rock) — гӀарайаьлла музыкин могӀан агӀонан цӀе. Дош rock (инг. маттера гочдича — «тахко», «техка») схьадаьлла йацйина цӀарах рок-н-роллан, хронологица рок-музыкин хьалхара жанрца, цуо бигалайоккху рок-н-ролла амалехь йолу ритман хетарш, уьш дикина ду билгалчу боламан кепах, аналогица roll, twist, swing, shake. Дукха хьолехь рок кхочуш йо туху хӀоттамашца, кхин а никъ бина электрогитарашца а, бас-гитарашца а, рок-музыкахойн амалехь ду шеш йаьхна композицеш лакхар. Амма оцу дакъалгаш и музыка рок ца йо, цундела музыкин цхьадолу хатӀ рок хилар къуьйсуш ду.
Рок-музыкин йу дуккха а агӀонаш: дикка «йайн» жанраш тӀера, хелхаран рок-н-роллега кхаччалц, цунах шен хенахь и агӀо схьа а йаьлла (цхьацца маьӀнашкахь ала мегар ду рок — рок-н-роллах схьайаьлла), поп-рок, брит-поп, бруталан а, жигара а жанрашка кхаччалц — дэт-метал а, грайндкор а. Эшарийн чулацам бу йайчунна тӀера кхуьйлана а, кӀорга а, философин а йолчарна тӀекхаччалц. Сих-сиха рок-музыка дуьхьала хоттайо поп-музыкина, и о. й. «попсана». Билгало ала мегар ду «музыкин экспрессех», иза чӀогӀа хиларна — кхечу музыкин жанрашца йуьстича — кхочуш йаран динамика (тай-тайпана хьосташца 110 тӀера 155 дБ кхаччалц) бу бохь дукхаха йолчу рок-хотӀашна (агӀонашна), хӀунда аьлча йоккха симфонин оркестр йекар 85 дБ йукъахь йу, наггахь кхочу 115 дБ (ЧӀогӀаллин планехь «Конкуренци» йан лур йу электроакустикийн йекар лелочу музыки нагӀонаш)[1][2][3][4]. Иштта субоьздангаллаш, масала, «бриолинщикаш», тедди-бои, моданаш, хиппи, панкаш, [[металлисташ], готаш, эмо, индирокераш, гранжераш, ска, ца хеддаш бихкина бу билгалчу жанрашца рок-музыкин.
Рок-музыкин хьосташ Ӏохку блюзехь, цунах йевлла дуьххьарлера рок-жанраш — рок-н-ролл а, рокабилли а. Рок-музыкин дуьххьарлера бухара жараш коллайелла оцу заманан уьйранца къоман а, эстрадин а музыкин — хьалхарчу рогӀехь иза фолк, кантри, скиффл, мюзик-холл. Рок-музыка йолчу хенахь иза тӀетоха гӀиртира массо а мегаш йолчу музыкин жанрашца — академин музыка (арт-рок, йукъайаьлла 60-гӀа шераш долалуш, тӀаьхьарниг симфо-метал), джаз (джаз-рок, йукъайаьлла 60-гӀа шераш чекхдовлуш 70-гӀа долалуш), латинан музыка (латино-рок, йукъайаьлла 60-гӀа шераш чекхдовлуш), хӀиндин музыка (рага-рок, йукъайаьлла 60-гӀа шерашна йуккъахь). 60—70-гӀа шерашкахь йукъайевлла массо аьлча санна рок-музыкин бухара жанраш, уггаре ладаменаш царех, дийцинарш доцуш — хард-рок, панк-рок, рок-авангард. 70-гӀа шераш чекхдовлуш — 80-гӀа шераш долалуш йукъайевлла иштта рок-музыкин жанраш, масала, постпанк, керла тулгӀе, альтернативан рок (амма 60-гӀа шераш чекхдолуш йукъайевлла оцу агӀонан хьалхара векалш), хардкор (панк-рокан йоккха бухара жанр). 70-гӀа шерашкахь кхоллайелла йоккха а, ша долу а рокан га — метал, хьалха классикин хэви-метал, 80-гӀа — кхин йеза а, радикалан жанраш а (трэш, дэт, блэк), ткъа 90-гӀа — кхечу жанраца метал иэдар (симфо, фолк, готик, прог). 90-гӀа шерашкахь шуьйра кхиина жанраш гранж (йукъайаьлла 80-гӀа шерашна йукъахь), брит-поп (йукъайаьлла 60-гӀа шерашна йуккъехь), альтернативан метал (йукъайаьлла 80-гӀа шераш чекхдовлуш).
Рок-музыка кхоллайаларан а, кхиаран а коьрта йаккъаш — АЦШ а, Малхбузен Европа (Йоккха Британи). Дукхаха йолу эшарийн тексташ — ингалсан маттахь, амма, кӀеззиг тӀаьхьа, къоман рок-музыка йукъайаьлла массо а аьлча санна мехкашкахь. Оьрсийн меттан рок-музыка (оьрсийн рок) йукъайаьлла ССРС 60—70-гӀа шерашкахь, шен боьххье кхаьчна 80-гӀа шерашкахь, кхуьуш йу 90-гӀа шерашкахь.
Рок-музыка музыкин-теоретикин гар
Рок-музыка йу музыка, цуьнан цхьа жанр йу (кхин жанраш — халкъан музыка, академикин музыка, джаз, кхин йерш). Цигара догӀу, рок-музыка нийса хилар таллар, музыкин цхьа жанр санна.
Рок-музыка дукхах дерг кхочуш йо рок-тобано, иза лаьтта вокалистах, гитаристах (цуо локху электрогитара), бас-гитараристах, вотанчех, наггахь пиллиг йолу пондар локхучух. Бас-гитара, туху гӀирсаш, ритм-гитаро хӀоттайо ритм-секци. Амма масалаш ду рок-композицешкахь йерриг аьлча санна бевза музыкин гӀирсаш лелош. Ишттаниг хаало, масала, гӀирсийн композицешкахь, оцу хотӀехь йаьхна уьш.
Рок-музыкин къаьста амат — ца хийцало ритм, цунна гӀо лоцу ритм-секцис. Амма, 60-гӀа шерашкахь, цхьа могӀа рокан агӀо лелайо чолхе структурашца а, ритмашца а композицеш. Соло ловзо гӀирс бу электрогитара, амма лело таро йац, пиллигийнаш а. Иштта дукхаха йолчу рок-тобанахь бу вокалист. Нагахь шен кхиаран йуьхьанца рок-музыка Ӏиллина коьртаниг блюзан гармонин гуран чохь, хӀинца цуьнан цхьацца агӀонийн йукъара музыкин йукъаметтигаш кӀезга йу.
Рок-музыка социофилософин а, психологин а гарца
Рок-музыка — йеккъа музыкин жанр хилла ца Ӏа, амма XX бӀешеран шолгӀа декъера башха социооьздангаллин феномен йу, цуо йина шайн субоьздангалла.
Рок — цхьаьна агӀора, кегийрхойн рупор. Вукха агӀора, рок — шоу-бизнесан цхьа гӀирс бу, иза хьажийна бу коммерцин сане самукъа даккхаран индустрин. Иза шалхе Ӏалам ду, бертаздало диллар дина, жанр херхкепара кхиаран. Рокан истори лаьтта тера меттигех, хӀоранна а йухьиг — бунт, реза цахилар, керла хотӀаш а, керла мехаллаш а, тобанаш кхоллайалар а, хотӀаш кхочушйешберш-бухбиллинарш (1955, 1967, 1977, …), ткъа цул тӀехьа — «караӀаморан хьесап», коммерциализацеш, наггахь — шолгӀа рок-тобанаш атта йар.
Рокан сийлахь альбомаш Classic Rock версица
2001 шеран декабрехь британин журнало Classic Rock зорба туьйхира 100 сийлахь йолу рокан альбом, шайн ойланца. 1-ра 20-гӀа меттигаш дехира[5]:
Хьажа иштта
- Рок-музыкин хотӀаш а, агӀонаш а — жанрашка а, рок-музыкин тайп-тайпанийлин лерина исписка.
- ГӀарайаьлла музыка
- Рок-тоба
- Рок-баллада
- Рок-фестиваль
- Уггаре дика шеран рок-эшаран совгӀат «Грэмми»
- Уггаре дика шеран рок-альбоман совгӀат «Грэмми»
Билгалдахарш
- ↑ Феофанов, 1978, с. 66—67.
- ↑ Зельдин, 1977, с. 51.
- ↑ Риман, 2008, с. 7.
- ↑ Платонов, 1987, с. 30.
- ↑ Classic Rock – 100 Greatest Rock Albums Ever December 2001 (инг.). Classic Rock. ТӀекхочу дата: 2009 шеран 10 февраль. Архивйина 2018 шеран 10 октябрехь
Литература
- Гавриков В. Русская песенная поэзия XX века как текст. Брянск: ООО «Брянское СРП ВОГ». 2011. — 634 с.
- Е.А. Зельдин. Децибелы. — М.: Энергия, 1977. — Т. 2.
- Кнабе Г. С. Рок-музыка и рок-среда как формы контркультуры // Кнабе Г. С. Избранные труды. Теория и история культуры. — М.-СПб., 2006, с. 20-50
- Музыка наших дней / Вед. ред. Д. М. Володихин — М.: Аванта+, 2002. ISBN 5-94623-025-5
- А.Н. Платонов. "Энергетическая подзарядка" или подделки под рок. — М.: "КЖ" Молодая гвардия, 1987. — 34 с.
- Популярная музыка за рубежом. 1928—1997 гг.: Иллюстрир. биобиблиогр. справочник / Сост. А. А. Герасимов, Ю. Ю. Герасимова, Н. В. Миронова, В. В. Ястребов: под общ. ред. В. В. Ястребова. — Ульяновск: РИА «Симбвестинфо», 1997. — 462 с.: ил — (Справочники от «Симбвестинфо») — ISBN 5-86174-010-0
- Г. Риман. Музыкальный словарь. — М.: ДиректМедиа Паблишинг, 2008.
- Сыров В. Н. Стилевые метаморфозы рока : учебное пособие / В. Н. Сыров. — Изд. 5-е, стереотипное. — СПб. : Лань — Планета Музыки, 2020. — 296 с. : ил. — ISBN 978-5-8114-5582-9.
- О. А. Феофанов. Рок-музыка вчера и сегодня. Очерк. — М.: Детская литература, 1978. — 158 с.
- Югин И. Рок-лексикон: Словарь рока и популярной музыки. М.: Галин А. В., 2011. 304 с., 1000 экз., ISBN 978-5-9901548-6-5
- Ястребов В. В. Женщины в зарубежной популярной музыке: Энциклопедический справочник / В. В. Ястребов. — М.: Изд-во НОТА-Р, 2004. — 912 с. (1824 стб): ил. — ISBN 5-98581-004-6
- Jeremy Pascall The illustrated history of Rock music. — New York: Galahad, 1978. ISBN 9-88-365399-0
Хьажоргаш
Оьрсийн меттан ресурсаш
- Рок-музыка каталог чохь йу хьажоргаш Open Directory Project (dmoz).
- Илья Смирнов «Глоток свободы»
Ингалсан меттан ресурсаш
- All Music Guide Архиван копи 2010 шеран 11 февралехь дуьйна Интернетан архив#Проекташ
- George Starostin’s Reviews
- Rolling Stone.com
