Алиева Тамара ШоӀипан йоӀ
 Алиева Тамара ШоӀипан йоӀ | |
|---|---|
 | |
| Йина терахь | 1924 шеран 18 сентябрь |
| Вина меттиг | Йоккха АтагӀа, Нохчийн автономин область, РСФСР, ССРС |
| Кхелхина терахь | 1987 шеран май |
| Кхелхина меттиг | Соьлжа-ГӀала |
| Гражданалла |
 ССРС |
| Корматалла | актриса |
| Театр | Х. Нурадиловн цӀарах йолу Нохчийн пачхьалкахн драмин театр |
| СовгӀаташ |
 |
Алиева Тамара ШоӀипан йоӀ (1924 шеран 18 сентябрехь, Йоккха АтагӀа, Нохчийн автономин область, РСФСР, ССРС — 1987 шеран май, Соьлжа-ГӀала) — нохчийн актриса, эшархо, эстрадин хелхарча, конферансье, театран тайнигаш лелорг, Нохч-ГӀалгӀайн АССР халкъан артист (1960), РСФСР Сийлахь артист (22.6.1978).
Биографи
Йина 1924 шеран 18 сентябрехь Йоккха АтагӀахь. 1938 шарахь актриса болх бан йолайелира Нохчийн-гӀалгӀайн драмин театрехь. Дукха хан йалале спектаклаш тӀехь коьрта ролаш ловзо тешам белира цара цунна: «Бэла» М. Ю. Лермонтов «Вайн заманан турпалхо», Н. Алибеговс хӀоттийна йолу; «Любовь Яровая» К. А. Треневн, кхин а. Оццу хенахь иза йалийра Нохчийчоьнан хьакъ волчу артисто Зубайраев ЯрагӀис.
Сийлахь-Боккха Даймехкан тӀом болабеллачу дийнахь театр Веданахь гастролашкахь йара. Дукхаха болу актёраш-божарий Веданара шайн лаамехь фронте бахара. Царна йукъахь бара Нохч-ГӀалгӀайчоьнан хьакъ долу артисташ Ибрагимов ИсмаӀил, Горчханов Ӏусман, Алхазов Ӏусман, режиссёр Алхазов Сайд-Ахьмад, исбаьхьалча М. Магомаев, Туликов Абухьаьжи, кхин а дуккху кхин берш. Дийна фронтера цӀа веина кхоъ: С. Гандаев, Х. Бекмурзаев, Х. Шаипов.
Шайн къоналла я могашаллин хьелаш бахьана долуш фронтехь тӀом бан йиш йоцу артисташ, пропаганда йан концертийн бригада кхоьллина, спектаклаш йан буьйлабелира ЦӀен эскархошна. Актераш лелла, цкъа бахана ца Ӏа, Къилбаседа Кавказера массо а фронтан формацешка.
Салташна гойтура «Олеко Дундич» а, «Адин Сурхо» а спектаклаш, литературин-музыкин композицеш. Танк йан ахча вовшахтуьйхира, цунна театран цӀе йелира. Жигара болх барна Нохч-ГӀалгӀайн АССР Лакхара Кхеташонан сийлахь грамоташца совгӀат дира башха къаьстинчу актёрашна: Татаев Ваха, Хамидов Ӏабдул-Хьамид, Зубайраев ЯрагӀи, А. Садыков, М. Баздаев, В. Дакашев, Ӏ. Димаев, А. Иримов, М. Эсамбаев, А. Ибрагимова, Е. Ганукаева, Исаева Асет, Алиева Тамара. СовгӀат дина ши кӀира даьлчи нохчий а, гӀалгӀай а арабехира.
Махках даьхначу шерашкахь иза а, цуьнан майра а байра. Эххар а Алиеван иза карийча, кхин зуда йалийна вара ЯрагӀи. ТӀаьхьо йуха а маре а йахана Тамара, шолгӀачу захалонехь кӀант а вина цо, амма захало дукха ца лаьттира. Болх бан йолайелира тайнигийн театрехь. 1946-1952 шерашкахь иза хилира илланча а, хелхарча а, конферансье а.
Доьзал
- Майра — РСФСР халкъан артист, Х. Нурадиловн цӀарах театран коьрта актёр Зубайраев ЯрагӀи;
- Де ваша — инарла Алиев Эрисхан.
- КӀант - Беслан, Нохч-ГӀалгӀайн тайнигийн театран актер.
Театрера белхаш
- Тамро («Майра Кикила», Нахуцришвили а, Гамрекели а);
- Лусильда («Лаанза лор», Мольер);
- Клариса («Шина элан ялхо», Карло Гольдони);
- Совдат («Совдат а, Дауд а», Хамидов Ӏабдул-Хьамид);
- Мирандолина («ХӀусамнана», Голдони);
- Фаризат («Сан зудчун майра», Хугаев).
Фильмографи
- Горская новелла — Дагмара.
Литература
- Марков П. А., Мокульский С. С. Театральная энциклопедия. — Москва: Советская энциклопедия, 1967. — Т. 6. — 1136 с.
Хьажоргаш
- Аза Газиева. Тамара Алиева. Пленительная звезда чеченского театра. Информационное агентство «Чечен-Инфо» (2012 шеран 26 июнь). ТӀекхочу дата: 2015 шеран 23 февраль.
- Алиева Тамара Шугаиповна. Новости театрального искусства. ТӀекхочу дата: 2015 шеран 23 февраль.
- Аза Газиева. Она была актрисой. Вести Республики (2012 шеран 26 июнь). ТӀекхочу дата: 2015 шеран 23 февраль.