Могилев (Белорусси)

53°55′ къ. ш. 30°21′ м. д.HGЯO
Хӏара йаззам РУВИКИ чуьра бу — маьрша энциклопеди
ХӀокху терминан кхин а маьӀнаш ду, хьажа Могилёв (маьӀнаш).
ГӀала
Могилев
Магілёў
Сурт
Байракх[d] ХӀост
Байракх[d] ХӀост
53°55′ къ. ш. 30°21′ м. д.HGЯO
Пачхьалкх  Белорусси
Белоруссин регион Могилёвн
Муниципалан кӀошт Могилёвн
Корта Студнев Александр Викторович
Истори а, географи а
Дуьххьара хьахор 1267 шо
Майда 118,5[1] км²
Центран локхалла 192 метр
Сахьтан аса UTC+3
Бахархой
Бахархой ↘ 353 338 стаг (2023)
Луьсталла 3013,5 стаг/км²
Къаьмнийн хӀоттам белорусаш — 87,43 %
оьрсий — 7,15 %
украинаш — 1,06 %
кхин берш — 4,36 %[2]
Динан хӀоттам православи, католикалла, желтойкатоликалла (унианалла), йахӀудийн дин
Идентификаторан терахьаш
Телефонан код +375 222
Поштан индексаш 212001—212040
Кхин
СовгӀаташ Даймехкан тӀеман 1-ра даржан орден
Домен mogilev.by
Эркаш Дубровенка, Струшня, Дебря
mogilev.gov.by (белор.)
Картин тӀехь
Могилев картин тӀехь
Могилев
Могилев картин тӀехь
Могилев
РУВИКИ.Медиа логотип Медиафайлаш РУВИКИ.Медиа чохь

Могилёв (Могилёвн кӀоштан административан йукъ.

XVII—XIX бӀешеран Днестр-тӀера-Могилёв къасторхьама а, цуьнан цӀе хийцале 1923 шарахь Могилёв-Подольскан сих-сиха олура Днестр-тӀера-Могилёв йа Могилёв губернин[3][4].

Бахархойн барам — 353 338 стаг (2023 шеран 1 январехь)[5].

Этимологи

ГӀалин цӀе схьайаларх билггала хаамаш бац; хетарг а дуьйцу, шира дийцарш а, легендаш а ду. Бух тӀехь хила таро йу долара цӀе Могила, оцунна тешалла до суффикса «-ёв» хиларо, дукха хьолехь и йогӀа доларчу цӀарца. Амма билгала иштта цӀе йолу стаг гӀалин исторехь билгалваьлла вац. «Могилёвн хроникин» чу волуш боха, и цӀе схьайаьлла элин Могий Лев Даниловичан (ницкъ болу лом), цуо йина 1267 шарахь Могилёвн гӀап-гӀала. Цхацца талламхошна гӀалин цӀеран уьйр карайо полоцкан элин цӀарца Лев Владимировичца, йа Лев Могучийца (хӀуъу дан луш волу). Кхин цхьа версий у цӀе финнийн-угорийн «могиляй» — «хи тӀехула лаьмнаш».

Геральдика

ХӀост а, байракх а кхоьллина Республики Беларусь Президентан № 1 йолчу омарца 2005 шеран 3 январехь[6], цуьнан регистраци йина Республики Беларусан Пачхьалкхан геральдин регистрехь 2005 шеран 6 январехь № Б-25 а, № Б-26 а. Могилевн депутатийн гӀалин Кхеташонан сацамца 2001 шеран 1 ноябран № 16-9 къобал йина[7].

Истори

Коьрта йаззам: Могилёвн истори

Географи

Днепр бердайист

ГӀалин географин координаташ — 53° 54' къ.-с. ш. а, 30° 20' м-л. д. Могилёвн сахьтан аса — UTC+3. ГӀалин хин ресурсаш гойту: Дубровенко, царна чукхетачу эркаша, Беза Ӏомо. Могилёв лаьтта Днепран хьостан 645 км лахахь. Геннаш хецна цӀерпоштнекъийн а, шоссен некъийн маша, гӀалин тӀера дӀасабоьду массо а агӀора, уьйр тосу цуьнан йаккхий промышленностан, оьздангаллин йаккъашца Белоруссин, Российн, Украинин.

Климат

Кхузахь хуьлу барамера континенталан климат сих-сиха Атлантикин циклонашца; кӀеда а, тӀуьна а Ӏа, йовха аьхке, тӀуьна гуьйре. Кхузара климатан хьолаш беркате а, тайна а ду ялташ, хастоьмаш, Малхбален Европера юккъера асанан стоьмийн дитташ а, коьллаш а лело, кхин а башха ду картол, виета, цхьаьна шеран бецаш, йолан орам-стоьмаш лело.

Cахьтан аса

Кхузахь сахьт Минскца нийса лелаш ду. Сахьтан аса ю UTC+3.

Билгалдахарш

  1. Wayback Machine тӀехь (по состоянию на 1 января 2012 г.)
  2. ↑ Результаты переписи 2009 года.
  3. Рудаков В. Е., Селиванов А. Ф. Могилёв на Днепре // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
  4. ↑ Географические названия мира: Топонимический словарь. — М: АСТ. Поспелов Е. М. 2001.
  5. ↑ Белстат. Численность населения на 1 января 2023 года.
  6. ↑ Указ Президента Республики Беларусь от 3 января 2005 г. № 1 "Об учреждении официальных геральдических символов административно-территориальных единиц Могилевской области".
  7. ↑ Геральдика г. Могилёва.
Цитатийн гӀалат: Тег <ref> «belstat2019» цӀарца, кху <references> йукъахь билгалйина йолу, хьалха хилла йозан йукъахь йац.

Литература

  • Белевская М. Ставка Верховного главнокомандующего в Могилёве. 1915—1918. Воспоминания. Проза. — Гродно, 2001.
  • Могилёв-на-Днепре // Еврейская энциклопедия Брокгауза и Ефрона. — СПб., 1908—1913.
  • Рудаков В. Е., Селиванов А. Ф. Могилёв на Днепре // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
  • Агееў, А. Р. Фарміраванне і дзейнасць Магілёўскага Беларускага Камітэта (1917—1918): манаграфія / А. Р. Агееў, І. А. Пушкін. — Магілёў : МДУ імя А. А. Куляшова, 2017. — 292 с.

Хьажоргаш

Хьост — «https://ce.ruwiki.ru/w/index.php?title=Могилев_(Белорусси)&oldid=10578483»