Багаев, Дэги Ӏимранан воӀ

Багаев Дэги Ӏимранан воӀ
Багаев Дэги Ӏимранан воӀ
Шех лаьцна
Стен-боьршалла	божарийн
Пачхьалкх	ССРС → Росси
Говзалла	ПаргӀата кепара латар
Вина терахь	1942 шеран 27 май
Вина меттиг	Хьорсана, Шуьйтан кӀошт, Нохч-ГӀалгӀайн АССР
Кхелхина терахь	2015 шеран 25 май (72 шо)
Кхелхина меттиг	Астрахань, Росси;
Тренер	Матущак, Пётр Филиппович; Зубайраев, Супьян Лечиевич;

Багаев, Дэги Имранович (1942 шеран 27 май) — паргӀата кепара латаран нохчийн тренер, ССРС Сийлахь тренер, Российн Сийлахь тренер, Нохчийн Республикехь паргӀата кепара латаран бухбиллинарг.

Биографи

Дэги Багаев вина 1942 шеран 27 майхь Нохч-ГӀалгӀайн АССРн Шуьйтан кӀоштан Хьорсанахь. Цуьнан да хьехархо вара. 15 шо кхаьчча лата Ӏама волавелира иза. Цуьнан хьалхара тренер вара Петр Филиппович Матущак.

1958 шарахь иза Соьлжа-ГӀала ваха дӀавахара. Кхузахь цуьнан тренер вара Зубайраев Супьян Лечин воӀ.

Спортан болх

Дэги Багаев кегирхойн йуккъехь хилла йолу чемпионатан совгӀатхо хилира. 1960 шарахь иза хилира ЦС ДСО «Урожай» чемпион. Цу шарахь иза хилира ССРСн спортан говзанча. Цо чекхйаьккхира Лакхара тренерийн ишкол Москохахь йолу Физикин оьздангаллин институтехь. 1962 шарахь иза хилира ССРСн гулйина тобан декъашхо.

чемпионатехь.

Тренеран болх

1965 шарахь Воронежехь цо кечйина латархойн тобано вузашна йуккъехь йолу ССРСн чемпионатехь 2-гӀа меттиг йаьккхира. Оцу шарахь Соьлжа-ГӀалахь цхьанакхийтира Багаевс кечйина Алма-Атан йуьртабахаманинститутан латарохойн тоба а, Нохч-ГӀалгӀайн АССРн вовшахтоьхна тобанца. Багаевн дешархоша толам баьккхира 10:0. ТӀаккха республикин куьйгалхоша Багаев кхайкхира Соьлжа-ГӀалахь тренеран болх бан.

Кеста цуьнан балхо хьалхара кхиамаш хилийтира. 1967—1968 шерашкахь Российн чемпионаташкахь хьалхара совгӀатхой хилира Джамалдинов Ӏалиханах а, Абдуллаев СаӀидах а. 1969 шарахь Дудуев Баутдис а, Абдуллаев СаӀида а толам баьккхира кегирхойн йукъара РСФСРн чемпионатехь. Багаевн тиллира «РСФСРн Сийлахь тренер» цӀе.

1970 шарахь Салман Хасимиков кегирхойн йукъахь Европин чемпион хилира.

1973 шарахь Алма-Атахь кегийрхошна йукъахь йолу ССРСн чемпионатехь кхоъ дашо а, цхьаъ дато мидал йаьккхира Орцуев Хьасана а, Хасимиков Салмана а, Джамалдинов Ӏалихана а, Ахмедов В.. Цу шарахь шиъ дашо мидал кегийрхошна йукъахь хилла йолу дуьненан чемпионатехь (АЦШ) йаьккхира Хасимиковс а, Орцуевс а.

Спартакиадехь 1979 шарахь Багаевс кхиийна латархоша йаьккхира 8 мидал, царех 4 — дашониг. Орцуев Хьасана а, Хасимиков Салмана а йаьккхира шишша дашо мидал, Бисултанов Асланбека даьккхира дети, борзан совгӀан даьккхира Бадалов Руслана. Европин чемпион хилира Магомадов Тарам.

Къилбаседа Кавказан тӀеман гуонан коьрта тренер болх бира Багаевс 10 шарахь. Оцу хенахь цо кхиийра дуккха а ССРСн ТӀеман Ницкъийн чемпионаш. КъКТӀГ команда йара ца хийцалуш ТӀеман Ницкъийн чемпион.

Цо кхиийра 150 сов ССРСн а, Российн а спортан говзанчаш, царех 20 сов халкъашна йуккъера спортан говзанча ву, царех 5 Сийлахь спортан говзанча. Цуьнан санна тренеран балхахь кхиамаш болуш ССРСхь, Российхь кхи цхьа а тренер вац.

Цхьаболу цуьнан кхиархой шаьш хилира ССРСн а, Российн а Сийлахь тренераш. Уьш бу Джамалдинов Ӏалихан, Ильясов Олхазар , Ахмедов Бахьу, Умаров Жоа, кхибераш а.

Джамалдинов Ӏалихана кхоьллира шен латаран ишкол Хаси-Эвлахь. Цо кхиийра ши ваша Сайтиев, Бувайсар а (кхузза олимпийн чемпион), Адам а (олимпийн чемпион).

ХӀинца иза ву Москохан дешаран Департаментан «Арена» клубан коьрта тренер. Цо гӀо до Нохчичура декъаза берашан.

Багаеван гӀарбоьвла кхиархой:

СовгӀаташ

Багаевн совгӀат дина Къинхьегаман ЦӀечу Байракхан FILA мидалца гӀарадевлла гӀуллакхашна. 2013 шарахь Д. Багаевн совгӀат дина НР Парламенто — «НР парламентаризм кхиорна» орденца.

Иэс

Кхелхина Багаев Дэги

Багаев Дэгин цӀарах урам Соьлжа-ГӀалахь

Соьлжа-ГӀалара цхьаьна урамна «Динамо» стадионна уллера Багаев Дэгин цӀе тиллина.
2015 шеран 2 августехь Багаевн цӀе тиллира ГӀалгӀайчура Обарг-Йуртара урамна^[1].
Соьлжа-ГӀалахь дӀахьо Багаев Дэгин иэсан йерригроссийн турнир^[2].

Литература

С-А. М. Аслаханов, Х. Х. Хизриев. Физическая культура и спорт Чечни: истоки и современность. — Москва: «Перо», 2015. — С. 102—103. — 240 с. — ISBN 978-500086-997-0.
Муса Гешаев. Знаменитые чеченцы. — М.: Мусаиздат, 2006. — Т. 3. — С. 220—251. — 608 с. — 2000 экз.

Билгалдахарш

↑ Мовлади Абдулаев. В Ингушетии появилась улица имени Дэги Багаева (бил-боцу.). Энциклопедия чеченского спорта (2015 шеран 2 август). ТӀекхочу дата: 2015 шеран 1 август. Архивйина 2018 шеран 29 июнехь
↑ Мовлади Абдулаев. IV Всероссийский турнир памяти Дэги Багаева (бил-боцу.). Энциклопедия чеченского спорта (2019 шеран 24 июнь). ТӀекхочу дата: 2019 шеран 12 июль. Архивйина 2019 шеран 12 июлехь

Хьажоргаш

Президент FILA Рафаэль Мартинетти вручил Юрию Шахмурадову и Дэги Багаеву медали за выдающиеся заслуги
Корифей спорта
Д. Багаев отмечен высшей наградой Парламента Чеченской Республики
Мовлади Абдулаев. Умер Дэги Багаев (бил-боцу.). Энциклопедия чеченского спорта. ТӀекхочу дата: 2015 шеран 25 май.

Спорт Нохчийчоь Адамаш

[1] Мовлади Абдулаев. В Ингушетии появилась улица имени Дэги Багаева (бил-боцу.). Энциклопедия чеченского спорта (2015 шеран 2 август). ТӀекхочу дата: 2015 шеран 1 август. Архивйина 2018 шеран 29 июнехь

[2] Мовлади Абдулаев. IV Всероссийский турнир памяти Дэги Багаева (бил-боцу.). Энциклопедия чеченского спорта (2019 шеран 24 июнь). ТӀекхочу дата: 2019 шеран 12 июль. Архивйина 2019 шеран 12 июлехь

[1]

[2]