Шойгу, Сергей Кужугетович

Хӏара йаззам РУВИКИ чуьра бу — маьрша энциклопеди
Шойгу, Сергей Кужугетович
Шойгу, Сергей Кужугетович
Россин Федерацин кхерамазаллин Кхеташонан йозанча
Хьалха хилларг Петрушев Николай
Российн Федерацин дуьхьалонан министр Байракх
 — 2024 шеран 7 май
(д. кх. 2018 шеран 8—18 май, 2020 шеран 15—21 январь, 2024 шеран 7—12 май)
Правительствон корта Медведев Дмитрий
Мишустин Михаил
Белоусов Андрей (д. кх.)
Михаил Мишустин
Хьалха хилларг Сердюков Анатолий
Москохан областан губернатор
 — 2012 шеран 6 июнь
Хьалха хилларг Громов Борис
Когаметтаниг Цаликов Руслан (д. кх.)
Воробьёв Андрей
Российн Федерацин гражданийн дуьхьалонан, чолхе хьолан, Ӏаламан бохаман тӀаьхьало дӀайаккхаран гӀуллакхан министр Байракх
 — 2012 шеран 11 май
Правительствон корта Виктор Черномырдин
Сергей Кириенко
Виктор Черномырдин (д. кх.)
Евгений Примаков
Сергей Степашин
Михаил Касьянов
Виктор Христенко (д. кх.)
Михаил Фрадков
Виктор Зубков
Владимир Путин
Виктор Зубков (д. кх.)
Дмитрий Медведев
Хьалха хилларг дарж кхоьллина
Когаметтаниг Руслан Цаликов (д. кх.)
Пучков Владимир
 — 1994 шеран 20 январь
Президент Борис Ельцин
Когаметтаниг дарж дӀадаьккхина
Оьрсийн географин йукъараллин президент Байракх

Дин православи[1]
Вина терахь 1955 шеран 21 май({{padleft:1955|4|0}}-{{padleft:5|2|0}}-{{padleft:21|2|0}}) (69 шо)
Вина меттиг Туван АО, РСФСР, ССРС
Да Шойгу Кужугет Серэевич (1921—2010)
Бераш зудабераш :
Юлия (йина 1977)
Ксения (йина 1991)
Парти 1. Цхьаалла»
3. «Йукъара Росси»
Дешар Красноярскан политехникин институт
Корматалла инженер-гӀишлошйархо
Динлелор православи[1]
СовгӀаташ
Российн Федерацин Турпалхо
RUS Order of St.Andrew with swords ribbon bar.png
Orden for Service I.png
Orden for Service II.pngOrden for Service III.png
Невски Александран орденСийлаллин орденSU Order For Personal Courage ribbon.svgRUS Medal Defender of a Free Russia ribbon.svg
RUS Medal 60 Years of Victory in the Great Patriotic War 1941-1945 ribbon.svgRUS Medal In Commemoration of the 850th Anniversary of Moscow ribbon.svgRUS Medal For Merit in the Conduct of the All-Russian Population Census ribbon.svgRUS Medal In Commemoration of the 300th Anniversary of Saint Petersburg ribbon.svg
RUS Medal In Commemoration of the 1000th Anniversary of Kazan ribbon.svgForStrengtheningCombatCooperation rib.pngForStrengtheningCombatCooperation rib.pngForStrengtheningCombatCooperation rib.png
RUS For Strengthening Military Cooperation Medal ribbon 2009.svgШемара тӀеман операцин декъашхочун мидалИнженерийн белхан Ӏалашонаш кхочуш йеш гӀуллакх дарна мидалДуьхьалонан министраллин 200 шо кхачарна мидал
ГӀирма йухайерзорна мидал200MVD rib.pngOtlavb rib.pngZa vzaimodejstvie prok-rib.png
For merits (FSSP) rib.pngРоссийн ФСБ-н "Терроризмца къийсам латторехь диканаш гайтарна" мидал.Merit in national security rib.pngKrest za doblest.png
Likvidavb rib.pngGC-MChS1 rib.pngParticipant in Emergency Humanitarian Operations rib.png15letavB1 rib.png
Знак «За службу на Кавказе» (ФПС)Орден Республики Тыва (лента).pngМедаль «За заслуги перед Ставропольским краем»Орден «За заслуги перед Хакасией» (лента).png
Награды Ингушетии (лента).pngОрден «Слава Осетии» (лента).pngОрден За верность долгу (Крым) (лента).pngHonorary Citizen of the Moscow region (лента).PNG
Заслуженный военный специалист Российской Федерации.pngОрден «За служение искусству» I степениZnak PochGrRSYa.pngHonorary Citizen of Crimea 1.jpgPociotniyGragdaninKemerovskoy.gifПочётный гражданин Тульской области.pngПочётный гражданин Республики Тыва (знак).png
Order of Merit of the Altai Krai 1 Russia.gifОрден «Буян-Бадыргы» 1 степениSlavi-i-chesti.svgРадонежский Сергийн 1 тӀегӀанера орденНагрудный знак к Почётной грамоте Правительства РФ.pngБлагодарность Правительства Российской Федерации
Кхечу мехкан
Достык орден 1 тӀегӀананДанакер орденан кавалерKRG Medal Dank.png
Сербин байракхан 1 тӀегӀанан орденЙоккха жӀар pro Merito Melitensi
ЦӀечу Байракхан орден (Монголи)Орден Мужества (Абхазия) лента.pngЛента Ордена Уацамонга.png
Кавалер ордена «Достук»
СовгӀат герз
Именной пистолет Ярыгина 6П35 (9 мм) от правительства РФ «За заслуги перед государством» (2008)
Сайт Минобороны России
Пачхьалкх  ССРС Росси
Эскаран тайпа Российн ЧХьМ
Российн ТӀН

Шойгу́ Кужугетан Сергей21 хӀутосург 1955, Тувински АО, РСФСР, деятель, российский военачальник. 12 маехь 2024 шарахь дуьйна Российн Федерацин Кхерамзаллин Кхеташонан йозанча.Эскаран инарла(2003). Российн Федерацин Турпалхо 1999). Российн Федерацин Хьакъволу Федерацин Хьакъволу кӀелхьарадахархоӀелхьардахархо(2000). Кавалер Сийлахь Андрей Первозванни орденан таррашца (2014).

Пачхьалкхан РСФСР комитетан председатель, Россин Федерацин бахархойн дуьхьалонан гӀулаккхийн, къасттин чӀогӀа хьелашца болх, Ӏаламан бохамаша йина тӀаьхьалонаш дӀайахар а (1991—1994), глава МЧС России (1994—2012), Москохан областан губернатор (2012)Российн Федерацин оборонан министр (ноябрь 2012 — май 2024)[3].

Биографи

Схьавалар

Вина 21 хӀутосург Тувин автономин областан кӀоштан газетан редакторан доьзалехь, тувинца Кужугета Серэевича Шойгу (цул тӀаьхьа — Туван КПСС обкоман йозанча , Туван АССР-н министарийн Кхеташонан хьалхара гӀовс) зоотехник Шойгу Яков Александран (урожд. Кудрявцева).

1960-чу шарахь жӀаре вирзина гӀалин килсан чохь Стаханова Луганской области[5].

1962-чу шарера 1972-чу шаре кхаччалца шен уллерчу ишколехь дешна, 1972-1977 шерашкахь — Красноярскан политехникин иинститутехь говзалла инженер-строитель[6].

ГӀуллакхехь 1991 шаре кхаччалца

(Саяногорск) трестан куьйгалхочуьн гӀовс; 1985-1986 шерашкахь — «Саянтяжстрой» (Абакан) трестан урхалча; 1986-1988 шерашкахь — «Абаканвагонстрой» трестан урхалча.

1988-1989 шерашкахь — Абакайн гӀалин комитетан йозанча шолгӀа йозанча КПСС; 1989-1990 шерашкахь  — Красноярски КПСС крайкоман инструктор.

1990 шарахь керлачу белхан меттиге Москва дӀавоьду.

Россин МЧС коьртехь

1991 шарахь дуьйна Россин кӀелхьардахархойн коьрте хӀутту спасателей. Къаьсттина чӀогӀа болучу хиламашна жоьпаллехь а хуьлу и. 1991-1994 шерашкахь — Пачхьалкхан комитетан хьалхара председатель Российской Федерации: бахархойн духьалонан гӀуллакхаш тӀехь, къаьсттина чӀогӀа долучу хьелашца а, Ӏаламан бохамаша йина тӀаьхьалонаш дӀайахар а. ХӀутосург беттан 1995 шарахь, ша хьалха а волуш, и Нефтегорскехь кӀелхьарадахаран белхашкахь куьйгаллехь литтина.

  1. Время новостей, N°58, 6 апреля 2004.
  2. Российская газета, 20.05.2005.
  3. 1 2 Шойгу получил должность секретаря Совета Безопасности. РБК (2024 шеран 12 май). ТӀекхочу дата: 2024 шеран 12 май.
  4. Указ Президента Российской Федерации от 11.05.2012 № 616 «О Шойгу С. К.»
  5. Московский Комсомолец (2019 шеран 22 сентябрь).
  6. Шойгу Сергей Кужугетович. Федерал Пресс. ТӀекхочу дата: 2024 шеран 5 июнь.