Инжил

Хӏара йаззам РУВИКИ чуьра бу — маьрша энциклопеди

Инжи́л (ӏакъидатехь иза исраилхошка доссийна Аллахӏан гергара элчаналла ду, уьш Муса пайхамаран وصلة= шариӏатах йухабевлла дӏабирзина чул тӀаьхьа а, дуьненан хӏумаллин къийсамаш шайна тӏаьхьа тоьллачул тӏаьхьа а. И элчаналла ду Дела цхьаъ варна тӏедоьгӏна а, дуьнен чохь суьпа хиларна а, Тӏаьххьарчу Дийнах тешарна а, цуьнан хьелашна а. Цундела баккъалла а, ӏиса пайхамар وصلة= исламан динехь а волуш, Ибрахӏиман وصلة= миллатах а волуш, Аллахӏ цхьаъ веш хилла ву, Цуьнца накъост вечарех хилла вац.

Къуръан чохь Дала омра дина бусалба нахе ӏиса пайхамаре доссийначу Инжиле иман дилла аьлла. Ткъа цуьнца иман диллар иза иманан арканех а, цуьнан баххех а цхьа дакъа ду. Бакъарат сурат чохь хьаха ма-дарра:

Элча тийшира шен Делера шега доссийначух‚ иман диллинарш а (тийшира). (Уьш) массо тийшира Делах а‚ Цуьнан маликех а‚ Цуьнан жайнех а‚ Цуьнан элчанех а. (Иман диллинчара олу): «Цуьнан элчанашна йуккъера цхьа а къаста ца во оха». Тӏаккха цара элира: «Ла а доьгӏна оха‚ муьтӀахь а хили тхо. Гечделахь тхуна‚ тхан Дела‚ Хьоьга ду-кх йухадерзар а».


Инжил Ӏаьрбийн меттан дошам чохь

Инжил Ӏаьрбийн меттан дошам чохь желтойн (грекийн) маттара дош ду, цуьнан маьӏна «кхаъ» бохург ду. Зударийн роде даьккхича «агӏо» аьлла маьӏна долу цуьнан, ткъа божарийн роде даьккхича «жайна» аьлла долу.

Къуръан чохь Инжил хьахор

Къуръан чохь массийта меттехь хьахийна ду Инжил:

Цо (Аллахӏа) хьоьга (Хӏай Мухьаммад) диссийна бакъ долуш, шел хьалха хилларш бакъдеш долу Жайна (Къуръан). Цо доссийна (Мусага) Таврат а, (ӏисага) Инжил а.


Царна тӏаьххье вахийтира Оха Марьяман кӏант ӏиса‚ бакъдеш шел хьалха хилла Таврат. Цуьнга делира Оха Инжил‚ шена чохь нийса некъ а‚ нур а долуш‚ ша бакъдеш долу шел хьалха хилла долу Таврат‚ нийса некъ а, (Делах) кхоьруш болчарна хьехам а хилла долу ۝ Инжилан охӏлано хьукма дойла шайга цу чохь доссийначуьнца. Дала доссийначуьнца хьукма ца деш берш — уьш песакъаш бу (Далла дуьхьалбевлларш).


Таврат а‚ Инжил а‚ шайн Кхиош-кхобучуьнгара шайга охьадоссийнарг а (хӏара Сийлахь долу Къуръан) дӏахӏоттадеш уьш белахьара‚ шайн лакхахь а‚ когаш бухахь дерг а дуур дара цара. Царах нийса уммат а ду. Царах дукхах болчар дийриг ма вон хӏума ду-кх.


Инжил харцхьадаккхар

Къуръан чохь хьахийна ду Инжил хийцина а ду, харцхьадаьккхина а ду аьлла, цунах «тахьри́ф» олу. Цундела ваийтина ву Дала Мухьаммад пайхамар ﷺ нах ислам дине кхойкхуш, керла шариӏат дохьуш, Таврат а, Инжил а Аллахӏера хилар тӏечӏагӏдеш[1][2].

Къуръан чохь Дала массийта меттехь хьахийна ду Инжил харцхьадаьккхина хилар:

Аш дог доху (хӏай бусалбанаш) уьш (жуьгтий) шайх тешаш хиларе? Царах цхьа тоба яр Делан дош хезаш‚ тӏаккха шаьш цунах (Делан дашах) кхеттачул тӀаьхьа и харцхьадоккхуш‚ шайна хуъушехь.


Цара (Делан) дешнаш хуьйцу шайн меттигашкара, дицдина цара (Дала) шайга (хьехамца) хьехийна хиллачух долу цхьа дакъа (Мухьаммадан тӏаьхьабазар).


Инжил керсталлехь

Шира Весет» олу, иза Забур (Мизмараш) а. И дукхах дерг Керла весет» олу, вуьшта аьлча Инжил ду и, цуьнан кхаьънашна тӏейаздина ма-хиллара веаммо: Маттас а, Маркъуса, Лукъас а, Яхьяс а, цул тӏаьхьа элчанийн белхаш а. Оцу дерриге а жайнех Библи олу керстнаша (насараша).

Бусалба стага Инжил дешаран хьукма

Исламан ӏакъидатехь важиб ду бусалба стагана Къуръанца кхачо йар Тавратах а, Инжилах а. Баккъалла а, и шиъ Сийлахь долуш, Аллахӏа доссийна ши жайна ду, делахь а, жуьгташа а, насараша а и шиъ харцхьадаьккхина хийцина ду. Къуръан доссийна чул тӀаьхьа Инжил чур хьукманаш а, динан белхаш а Дала дӏадаьхна ду, Ӏисан وصلة= шариӏат Мухьаммадан ﷺ шариӏатца хийцина ду[2][1].

Билгалдахарш