Амаев, Махьмуд Мутин воӀ

Хӏара йаззам РУВИКИ чуьра бу — маьрша энциклопеди
Амаев Махьмуд Мутин воӀ
Амаев Махьмуд БАЦӀЭн могӀаршкахь. Сурт даьккхина 1941 шеран июнна а, 1943 шеран январь-феврална а йукъахь.
Амаев Махьмуд БАЦӀЭн могӀаршкахь. Сурт даьккхина 1941 шеран июнна а, 1943 шеран январь-феврална а йукъахь.
Вина терахь 1916({{padleft:1916|4|0}})
Вина меттиг ХӀима, Теркан область, Российн импери
Кхелхина терахь 1943 шеран 22 февраль({{padleft:1943|4|0}}-{{padleft:2|2|0}}-{{padleft:22|2|0}})
Кхелхина меттиг Смоленскан область, ССРС
Пачхьалкх  ССРС
Эскаран тайпа гӀашлой, иччархой
Дарж
Лахара сержант
БӀахойн дакъа 87-гӀа гвардин кхийсархойн полк;
32-гӀа (29-гӀа гвардин) ЦӀенбайракхан кхийсархойн дивизи
ТӀемаш

Сийлахь-Боккха Даймехкан тӀом:

СовгӀаташ ЦӀен Байракхан орден «ТӀеман кхиамийн» мидал

Ама́ев Махьму́д Мути́н воӀ (1916 шарахь, ХӀимахь, Теркан областехь, Российн имперехь — 1943 шеран 22 февралехь шарахь, Смоленскан область) — советийн иччархо, лахара сержант. Сийлахь-Боккха Даймехкан тӀеман декъахо. Вийна, цхьацца терхьашца, 253 немцойн салти а, эпсар а[1]. Шозза чувелла Советийн Союза Турпалхочун цӀе йала[2].

Биографи[нисйе | нисйе]

Вина ХӀимехь 1916 шарахь. Цуьнан да ахархо вара. Кхаа классан ишкол чекхйаьккхина иза ВЛКСМ декъашка велира. 1930-гӀа шерашкахь — йуьртан комсомолийн кхолламан секретарь вара. 1935 шарахь дуьйна, хьехархойн курсаш чекхйаьккхинчул тӀаьхьа, болх бира йуьхьанцара ишколан хьехархо.

Сийлахь-Боккха Даймехкан тӀом[нисйе | нисйе]

Сийлахь-Боккха Даймехкан тӀеман йуххьехь фронте вахара иччархо волуш. ТӀом бира 32-гӀа ЦӀен байракхан кхийсархойн дивизин 87-гӀа гвардин кхийсархойн полкехь. Иччархочун оьшу массо диканаш ду: нийса тоха хаар, тидаме хилар. Вийна 186 (вукха хаамашца, 197[3], 253[1]) немцойн салти а, эпсар а; прессин хаамца, 1942 шеран ноябрехь хӀаллак вина мостагӀчун 117 салти а, эпсар а[3]. Болх бина иччархочуьнца Шмарин Иванца цхьаьна.

Ша дийна волуш ши совгӀат делла цунна – «ЦӀен Байракхан» орден а, «ТӀеман гӀуллакхашна» мидал а.[4]. Москоххь 1943 шо долалуш схьайиллинчу «Комсомол Даймехкан тӀамехь» цӀе йолчу гайтамехь кхозуш яра хьешийн тидам тӀебахийтина билгало: «Иччахочун гӀаролхочун жимахволчу сержанта Амаева Махьмудан долара чот ”. Цу тӀехь денна билгалдоккхура цо хӀаллакбина фашистийн терахь. Шен аьттунех Махьмуда йаздина шен гергарчаьрга[4]:

« 70 шо долчу сан нанна а, сан кегийчу вежаршна а хаийта, цхьа топ эрна ца йоьду сан. Иза суна йуха а догӀу вийначу фашистах лаьцна дагалецаман кепехь. Царех 169 вийна ас (хӀара кехат тӀекхочучу хенахь терахь совдоккхур ду ас). »

Йишега йуха йаздинчу кехатехь йаздо[4]:

« ПетӀамат! Суна са ма гатде, хьайн ненан дола де. .. Ас цкъа а стаг вийна вац, амма кхузахь 194 фашист хӀаллаквира ас. Хьайн кӀентий диканиг дан ницкъ кхочур болуш доьналла долуш кхиабе, оьшуш хилахь Даймохк ларбарехьа дӀахӀотта. »

Велла 1943 шеран 22 февралехь. ДӀавоьллина Смоленскан областехь Гжатски кӀоштахь Лукьянцево йуьртахь.

СовгӀаташ

[нисйе | нисйе]
  • Тулера герз деш болу пхьераш йинера цунна лерина иччархочун топ. БӀахойн декъан куьйгалхойс цунна делира шаьлта. Оцу шаьлтан тӀехь йаздина дара: «МостагӀе малх дӀабайалур бац а, вай эшалур дац а».

Литература

[нисйе | нисйе]

Билгалдахарш

[нисйе | нисйе]
  1. ↑ 1 2 Советские снайперы.
  2. ↑ Хамид Ауховский. Как два чеченца, два Героя, на берегу одной реки, защищали Родину свою. bukanovskay.ru (2012 шеран 3 февраль). ТӀекхочу дата: 2017 шеран 2 июнь. Архивйина 2016 шеран 4 мартехь
  3. ↑ 1 2 Увайс Лорсанукаев. Снайпер Махмуд Амаев (pdf). Они защищали Родину. Общественно-политическая и научно-просветительская газета «Хьехархо» (№9 (105) от 7 мая 2009 г.) (7 мая 2009). ТӀекхочу дата: 2011 шеран 20 июнь. Архивйина 2014 шеран 25 июнехь
  4. ↑ 1 2 3 М. Саидов. Отважный снайпер Махмуд Омаев (html). «Ламан-аз» (№№ 5-6 31 января 2005 г.). ТӀекхочу дата: 2011 шеран 20 июнь. Архивйина 2011 шеран январь

Хьажоргаш

[нисйе | нисйе]
Хьост — «https://ce.ruwiki.ru/w/index.php?title=Амаев,_Махьмуд_Мутин_воӀ&oldid=12237452»