Айкино (Коми)

Эвла
Айкино
оьрс. Айкино
Файл:Окраины Айкино - panoramio.jpg
62°13′31″ къ. ш. 49°59′40″ м. д.
Пачхьалкх	Росси
Регион	Коми Республика
Муниципалан кӀошт	Усть-Выман кӀошт
Истори а, географи а
Центран локхалла	72 метр
Бахархой
Бахархой	3367 стаг (2010)
Къаьмнийн хӀоттам	комий (56%), оьрсий (36%), украинаш (5%).
Идентификаторан терахьаш
Телефонан код	+7 82134
Поштан индекс	169040
Код ОКАТО	87244805001
Код ОКТМО	87644405101
Номер в ГКГН	0013098
aikino.parma.ru:8101
Картин тӀехь

Айкино (оьрс. Айкино) — Коми Республикин Усть-Выман кӀоштара эвла.

Бахархойн дукхалла

Бахархойн дукхаллин динамика:

Бахархойн дукхаллин динамика
Бахархойн дукхалла		Стен-боьршалла (2010)
2002	2010	божарий	зударий
3527	3367	1535	1832

2002 шарахь ларарца къаьмнийн хӀоттам: комий (56%), оьрсий (36%), украинаш (5%).

Сахьтан аса

Москохан хан (МСК, инг. MSK) — Москох гӀала — Российн Федерацин коьрта шахьар лаьтта сахьтан зона. Лела дукхачу регионашкахь Российн европин декъехь. 2014 шеран 26 октябрехь дуьйна йогӀа UTC+3.

1919 шарахь Россехь дуьненайукъара сахьан асанийн система йукъайаьккхинчул тӀаьхьа дуьйна хӀинццалц Москохан хенан UTC (GMT) хан хийцайалар хила тарло UTC+2 тӀера UTC+ 4 кхаччалц. Ӏаьнан заманахь а, аьхка UTC+2 тӀера UTC+5 кхаччалц. 2011 шеран 27 мартера 2014 шеран 25 октябре кхаччалц догӀура UTC+4.

Москохан махкахула чекхйолу меридиан 37,5° м-бузе. д., иза ду доза 2-гӀачу (UTC+2) а, 3-гӀачу а (UTC+3) географин сахьтан асанийн. ГӀалин йукъ лаьтта малхбузехь оцу дозанал, 3-гӀачу географин сахьтан асанехь. Москохан йуккъера Меттигера йуккъера мелхан хан — UTC+02:30:28 (йогӀу дохаллица 37,616°).

1917 шо кхаччалц Москохахь официалан хан йогӀура GMT+02:30:17 (Москован Пачхьалкхан Университетан Красни Преснян обсерваторин дохаллица).

1919 шеран 1 июлехь РСФСР ХККх йолайо махкахь сахьтан асанийн система, цу тӀе Москох йукъайахийтира 2-гӀачу административан сахьтан аса, цуьнан хан хила йезара GMT+2. 2-гӀачу асанна йукъатуьхира кхин а мехкаш малхбалехьара меридианал 37,5° — Архангельск, Вологда, Ярославль, Кострома, Иваново, Владимир, Рязань, Тула, Липецк, Воронеж, Дон-тӀера-Ростов.

Мехкан цхьа могӀа регионашкахь стандартан хан сахьт хийцаран хьалхарчу дийнахь лелаш дара аьхкенан хан - Москохахь иза догӀура GMT+4:30:17, цигара сахьташ дӀасадахийтира юха 30 минот 17 секунд — фактехь хилира «асана ханна плюс 2 сахьт» (GMT+4) дехьадовлар. 1919 шеран гурахь сахьт дехьа ца даьккхира 1 сахьт йуханехьа бен. Москохан хан хилира GMT+3 (барта маттахь олу декретан хан), иза лийлира 1924 шеран май кхаччалц, 1921 шо доцург, хан хийцира GMT+4 тӀера GMT+5 кхаччалц. 1924 шеран 2 майхь дуьйна москохан хан йогӀуш хилира GMT+2.

2-гӀа а, 3-гӀа а административан хенан асанан официалан доза, 1919 шеран 8 февралехь динчу омарца, коьртачу декъана цӀерпоштан некъашца а, хишца а лелара, 37,5° меридианан малхбалехьа. Цуьнца цхьаьна цхьа могӀа регионашкахь лелайора шина хенан асанан хан, цуо новкъарлонаш йора транспортан зӀенаш кхиорехь. Цундела тӀаьхь-тӀаьхьа оцу кӀошташкахь Москохан хан лело йолайелира церан малхбалерчу декъехь.

1930 шеран 16 июнан сацамца мехкан йерриг регионашкахь сахьаш цхьа сахьт хьалхадехира асанан ханна дуьхьала 1930 шеран 21 июнехь дуьйна. Иштта Москохахь UTC+3 йогӀа хан хӀоттийра, цунна тӀаьхьа цӀе йелира москохан декретан хан» йа — москохан хан.

Москох хан, UTC+3, лело йолийра (къаьсттина 1957 шерал тӀаьхьа) 3-гӀа административан сахьтан зонан дуккха а регионашкахь лелаш йара аьхкенан хан UTC+4, иза баккъалла а дара оцу регионашкахь аьхкенан хан дӀайаккхар. Москохан сахьтан асанан малхбалехьара доза малхбалехьа дехьадоладелира. Цхьана муьрехь Москохахь сахьт лело долийра 4-гӀа сахьтан асанан регионашкахь — Коми Автономин Советийн Социалистийн Республикехь а, Ненцойн къоман округехь а.

Билгалдахарш