Украинин Чоьхьара гӀуллакхийн министралла

Украинин Чоьхьара гӀуллакхийн министралла
Украинин Чоьхьара гӀуллакхийн министралла
	(Украинин ЧГӀМ)
	укр. Міністерство внутрішніх справ України;
	; Украинин ЧГӀМ эмблема
Йукъара хаам
Кхолларан терахь	1918 шо 22 январь
Хьалха хилла ведомстваш	ССРС чоьхьара гӀуллакхин министралла; УССР чоьхьара гӀуллакхин министралла
Штаб-квартира	Киев
Белхалойн барам	220 000 стаг
Жоьпаллин министр	Игорь Клименко
	Министр
КуьйгакӀелара меженаш	Къоман полици; Пачхьалкхан дозанан гӀуллакх; Чолхе хьолан Пачхьалкхан гӀуллакх; Къоман гварди; Пачхьалкхан миграцин гӀуллакх
Сайт	mvs.gov.ua

ХӀокху терминан кхин а маьӀнаш ду, хьажа Чоьхьара гӀуллакхийн министралла (маьӀнаш).

Украинин Чоьхьара гӀуллакхийн министралла (ЧГӀМ) (кхочушдаран Ӏедалан пачхьалкхан меже, цуьнан болх нийсачу новкъа хьажабо, координаци йо Украинин министрийн кабинето. Министраллин куьйгалла до Украинин Чоьхьара гӀуллакхийн министро, иза хӀоттаво дарже Украинин Лакхара Радано законаш хӀиттийначу низамца.

Украинин ЧГӀМ йу кхочушдаран Ӏедалан йуккъера меженийн системехь коьрта меже, цуо кхуллу, кхочуш йо пачхьалкхан политика, гражданийн бакъонаш а, маршонаш а ларйаран кхоченехь, йукъараллин хьашташ кхочуш до, пачхьалкх бакъонаш йохо гӀертарца дов латтадо, зуламхошца дов латтадо, йукъараллин низам кхочуш до, йукъараллин кхерамзалла латтайо, некъа леларан кхерамзалла латтайо, башха ладаме пачхьалкхан объекташ ларйо.

Истори

Украинин Халкъан Республикин (УХР) чоьхьара гӀуллакхийн инарлин секретариат (министралла) (1918—1920)
Украинийн ССР Чоьхьара гӀуллакхийн халкъан комиссариат (1919—1923) — Украинийн ССР пачхьалкхан кхочушдаран меже
Украинийн ССР Чоьхьара гӀуллакхийн халкъан комиссариат (1923—1946) — ССРС йукъара Украинийн ССР пачхьалкхан кхочушдаран меже
Украинийн ССР Чоьхьара гӀуллакхийн министралла (1946—1991)
Украинин Чоьхьара гӀуллакхийн министралла (1991—хӀ. а)

Украинин ЧГӀМ функцеш

Киевн патрулан полицин автомобиль

Украинин ЧГӀМ шен тӀейехкина Ӏалашонашца:

- кхочуш йо зуламаллийца къовсамца пачхьалкхан политика;

- билгалйоху цуьнан куьйгакӀелара меженийн, дакъойн, учрежденийн гӀуллакхийн коьрта агӀонаш, тӀейехкина Ӏалашонаш кхочушйен эвсаре хьесапаш а, гӀирсаш а;

- йукъараллин низам лардеш чоьхьара гӀуллакхийн меженийн болх кхочуш бо;

- зуламаш ца дайтаран профилактикин а, оперативан-лахаран белхаш кхочуш дан, уьш гучудахаран, совцоран, зуламех лаьцна лембаккхар а, хьалхара талламаза гӀуллакхаш а, уьш законо тӀедехкина оцу меженашна;

- йагарйина меттигашкахь кхочуш до, Украинин законашца, башха белхаш кхерамазалла латтош суьдан белхалошна, прокуратурин, чоьхьара гӀуллакхийн меженашна, таможнин меженашна, Пачхьалкхан гӀуллакхийн, пачхьалкхан тергонан-ревизин гӀуллакхан, чӀерийлардаран, пачхьалкхан хьун ларйаран, Украинин антимонополин комитетан, церан гергарчеран, зуламан судехь дакъа лоцучеран;

- дӀадоьллу, толлу зуламаш, регионан а, Дуьненайукъара а амал йолу, дина зуламаллица, наркобизнесца къовсам латтабо;

- латтайо бакъонаш йохоран профилактика, бакъойохорна гӀо деш долу хьелаш а, бахьнаш а дӀадаха кехат йаздо учрежденешна, предприятешна, кхочушдаран Ӏедалан йуккъерачу а, меттигерачу а меженашна, йукъараллин низаман а, зуламаллин а белхах бахархой кхеторан гӀуллакх дарна;

- дакъа лоцу Ӏилманан, криминологин а, социологин а талламехь;

- кхечу пачхьалкхан меженашца берийн Ӏуналла до, гӀеметтахӀоттанза болчаьрца бакъонаш йохоран профилактика йо;

- Украинин законашца а, дуьненайукъара берташца догӀуш долу гражданаш лоху;

- хаамийн-аналитикин ресурсаш латтайо чоьхьара гӀуллакхийн меженашна, кхуллу йуккъера исправкин-хаамий фондаш, лелайо оперативан-лахаран а, криминаликин а чот, шен бакъонийн гуран чохь хӀоттайо пачхьалкхан статистикин чот;

Йукъараллин низам лардо башха дакъош

2014 шеран апрелехь ЧГӀМ коьрто сацам бира йукъараллин низам лардо башха дакъош (башха Ӏалашо йолу милицин патрулан гӀуллакхан батальонаш) кхолла, йукъараллин низам лардаран, зулам дан гӀортарх лардан.

Украинин ЧГӀМ башха батальонашкахь ду коьртаниг кхуссу герз (хӀетте цхьацца батальонашкахь йу йоккхакалибран пулемёташ а, миномёташ а) а, йайн бронетехника а. Амма Йукъара эскаран тӀом аренахь а, гӀалин йукъара тӀом а батальонан салтий бан ца хаьа ала мегар ду^[1].

2014 шеран сентябрь кхачале кехаташ кечдира 33 башха дакъош кхолла (батальонаш а, ротанаш а) башха Ӏалашонан милицин патрулан гӀуллакх, фактехь церан барам хийцало шуьйрачу дозанашкахь — 30 тӀера 400 стаг тӀекхаччалц. Оцу йукъахь болчаьргахь кхийсаран герз бен дац, хӀетте кӀеззига деза герз а, бронетехника а цаьрга йелла цхьанна дагадеина^[2].

иштта, 2014 шеран 15 декабрехь Ровнян областан Украинин ЧГӀМУ вовшахтоьхна декъанна йелира шиъ модернизаци йина МТ-ЛБ (АГС-17 гранатомёташ а, цецах тера кумулятиван экранаш йолу)^[3]

Машарбаран гӀуллакх

Министраллин 80 белхало гӀуллакх деш ву дуьненайукъара машарбаран миссин йукъахь:

Демократин Республика Конго: (MONUC) — 3 машарбархо
UNFICYP) — 1 машарбархо
UNMIK) — 1 машарбархо
Либери: (UNMIL) — 19 машарбархо
Судан: (UNMIS) — 19 машарбархо
Малхбален Тимор: (UNMIT) — 10 машарбархо
Кот-д’Ивуар: (UNOCI) — 4 машарбархо

Хьажа кхин а

Украинин чоьхьара гӀуллакхийн министрийн исписка
Украинин ЧГӀМ пачхьалкхан хойн гӀуллакх
Украинин Къоман гвардин де
Украинин «Къоман полицех долу» закон
Украинин къоман полици
КОРД (башхадакъа)

Билгалдахарш

↑ Вооружён, но необучен // «Красная звезда», № 115 (26575) от 3 июля 2014. стр.3
↑ Сергей Медведев. Ставка на «добровольцев» // «Красная звезда», № 159 (26619) от 3 сентября 2014. стр.3
↑ На помощь ровенским милиционерам в АТО (фото) // официальный сайт министерства внутренних дел Украины от 15 декабря 2014

Хьажоргаш

Официальный сайт МВД Украины

[1] Вооружён, но необучен // «Красная звезда», № 115 (26575) от 3 июля 2014. стр.3

[2] Сергей Медведев. Ставка на «добровольцев» // «Красная звезда», № 159 (26619) от 3 сентября 2014. стр.3

[3] На помощь ровенским милиционерам в АТО (фото) // официальный сайт министерства внутренних дел Украины от 15 декабря 2014

[1]

[2]

[3]