Цийнхой
Цийнхой — цхьацца билгалонашца могӀанашкахь цхьаьнакхетна адамийн йукъаралла. Цийн къомах хилар билгалдоккхуш масех тидар ду:

Фрскан дакъаПекинехь, Цийн махкахь 56 къобалйинчу этнически тобанаш билгалйо
- Уьш бу Цийн Халкъан Республикехь (континентальни Цийн мохк, Гонконг а, Макао а) я Цийн Республикехь (Тайвань) бахархой а, бехаш а болу нах. Цийн бахархо хиларо «китайхо» во бохучу хаттарехь тайп-тайпана ойланаш ю, хӀунда аьлча Тайванан йозуш ца хиларан агӀончаш ца теша Тайвань Цийн дакъа ду аьлла. Цийн къоман и ойла юридически бух болуш ю ЦХР-хь а, Цийн Республикехь а.
- Цийн къоман концепци, ЦХР а, Цийн Республикехь а тӀеэцна, йукъайогӀу Цийн махкахь ехаш йолу ерриг а 56 тоба, официалехь Ӏедало къобалйина йолу, масала, монголаш, маньчжурш, тибетхой, кхин а дӀахӀиттийна къаьмнаш, уьш дехаш ду кхузаманан КХР лаххара а Цин династин заманахь (1644—1911) дуьйна. Иштта хьакхалуш ду дозанал арахьарчу цийнхойх а.
- Къаьмнийн векалалла: Цийн Халкъан Республикехь дехаш долу коьрта къам — хан — китайхой олу.
- Къомах хиларал совнаха, «китайхо хилар» бохучу маьӀнехь юкъадогӀу: веха меттиг ( географин факторш ), схьавалар ( биологин бахьанаш ), орамаш ( историн а, дайх схьадовларан факторш ).
Цийн терминаш
Путунхуа
- Цийнхо ций. 中國人, 中国人, : zhōngguórén, : чжунгожэнь, : «человек Китая (как государства)»: цхьаболчара лелайо и термин Цийн Халкъан Республикан массо а бахархошна, къомах ца хьоьжуш. Вукхара иза ЦХР-н бахархошна бен ца лелайо. Пайдаэцар дозуш хила тарло Цийн Республикан статусан политикан кхетамашца.
- Цийн халкъан адам ций. 華人, 华人, : huárén, : хуажэнь, : «человек Китая (как цивилизации)»: юкъара термин, муьлхха а китайхойн схьавалар долу стаг хьахош, шайна юкъахь Китайхь а, дозанал арахьа а берш а болуш. Амма и термин дукхахьолахь алсам лелайо дозанал арахьара китайхойн юкъаралла а, наггахь дозанал арахьара китайхойн кегий къаьмнаш а хьахош.
- Цийн эмигранташ ций. 華僑, 华侨, : huáqiáo, : хуацяо: хийрачу пачхьалкхехь гуттаренна а вехаш волу Китайн махкахо я вахархо вуьйцуш олуш ду.
- Цийнхой ц1ийца ций. 華裔, 华裔, : huáyì, : хуаи: хьахош ду дозанал арахьа бехачу китайхойх схьабевлла нах буьйцуш, дукхахьолахь Китайн бахархой боцуш, хӀинцале а культурехь дикка гена бевлла Китайх.
- Цийн кегий къаьмнаш' ций. 少數民族, 少数民族, : shǎoshù-mínzú, : шаошу-миньцзу: термино гойту Китайра 55 къам: монголаш, тибетхой, уйгураш, и.дӀ.кх.а.
ЦХР уггаре дукха адамаш ду ханхой, уьш бу 92 % гергга, ткъа массо а дисинарг бехкаман кепара кегий къаьмнаш ду.
Литература
- Гессе-Вартег Э. фон. Китай и китайцы: Жизнь, нравы и обычаи современного Китая. — СПб.: Изд. А. Ф. Девриена, 1900. — 380 с.
Хьажоргаш
- Китайцы / С. И. Шапоренко, М. Н. Шимараев, М. В. Есипова // Киреев — Конго. — М. : Большая российская энциклопедия, 2009. — С. 180. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 14). — ISBN 978-5-85270-345-3.
- Кто такие китайцы? Архиван копи 2017 шеран 29 майхь дуьйна Wayback Machine тӀехь
- Расположение этнических китайцев . Overseas Compatriot Affairs Commission, Republic of China. ТӀекхочу дата: 2011 шеран 12 май. Архивйина 2013 шеран 23 ноябрехь