Соьлжа-ГӀалин мехкдаьттан Ӏилманан-талламан институтан гӀишло

Хӏара йаззам РУВИКИ чуьра бу — маьрша энциклопеди
Соьлжа-ГӀалин мехкдаьттан Ӏилманан-талламан институтан гӀишло РУВИКИ.Медиа чохь
Соьлжа-ГӀалин мехкдаьттан Ӏилманан-талламан институтан гӀишло
Grozny Oil Research Institute 57.jpg
Лаьтта меттиг ССРС, Соьлжа-ГӀала
ГӀишло йолаяран терахь 1928
Локхалла
Техникийн параметраш
Этажийн дукхалла 3

Соьлжа-ГӀалин маьхкдаьттан Ӏилманан институтан гӀишло йина Соьлжа-ГӀалин Заводан кӀоштахь 1920-чу шерашкахь. Заказчик йара Соьлж-ГӀалахь йоккха векалалла йолу Ингалсан «Royal Dutch Shell» цӀе йолу мехкадаьттан компани. ГӀишло йина йу Готийн архитектурин кепехь[1].

ЦӀеран бӀов инситутан гӀишло тӀаьхь.

Истори

[нисйе бӀаьра | нисйе]

Советийн Ӏедал хӀоттарца Российн предприятийн бахам дӀабаьккхира Ӏедало пачхьалкхан пайданна Совнаркоман «Маьхкдаьттан промышленность Ӏедал долайаккхарх лаьцна» 1918 шеран 20 (7) июнан декретца. Амма нэпан муьрехь индустри меттахӀотто гражданийн тӀемал тӀаьхьа большевикаша махка йуха а кхечу пачхьалкхара компанеш йалийра[2]. Иштта цхьа компани йара ингалсан «Royal Dutch Shell», цара революцел хьалхарчу муьрехь алсама маьхкадаьтта доккхура Соьлжа-ГӀалахь[3][4]. Амма гӀишлош йира, меттигерчу махкбовзархоша дийцарехь, америкин гӀишлошйаран компанеш. Цара йира Соьлжа-ГӀалахь кхин а масех гӀишло: «Трансмаш» заводехь Ӏаьнаран электростанци хилла гӀишло, ши цех стогар чу дутту даьтта доккху, «Барски цӀа» Путинан проспектехь Соьлжа-ГӀалин йуккъехь, «ингалсан гӀала» — Соьлжамаьхкадаьттан коьрта лабораторин гӀишло, иза база йара институт йаран[5].

Сурт хӀоттор

[нисйе бӀаьра | нисйе]

Соьлжа-ГӀалин маьхкдаттан Ӏилманан-талламан инстутут йара ДубинингӀеран вежарийн урамехь кхо гӀат йолчу гӀишло чохь цергаш йолу пенаш а долуш, иза кечйина бӀевнца-момсарца. ГӀишло къаьста массашкахь йина советийн гӀишлойх: нартол йина гоьрга неӀсагӀенаш йолуш, колоннаш а, даккхий кораш а долуш.

Момсарах тера дакъалг леррина тӀетоьхна цӀеран ларйаран бӀов санна: луларчу меттигехь лаьтташ йара цӀеран кхераме хӀуманаш. И гӀишло хӀетахь Соьлжа-ГӀалахь уггаре а лекха йара, цуьнан гуттаренна а цӀейайаран пост йара, цигахь дежурничо йерриг а гӀалана тӀехь терго латтайора. Институт болх бан йолайелира оцу гӀишлон чохь 1928 шарахь, ша лаборатори йара лаьттан гӀат тӀехь, ткъа штатан кабинеташ хьалхарчу а, шолгӀачу а гӀат тӀехь йара[6].

Хууш ду, СоьлжаӀТИ дуьненахь дуьххьалерачех цхьа институт йара маьхкдаьттакечдаран отраслехь, хьалхара маьхкдаьттан отраслан институт ССРС[7][8].

ГӀишло чӀогӀа йохийна хьалхара а, шолгӀа а нохчийн тӀемаш болуш. 2020 шеран июнан хболехь доьхна ду.

Билгалдахарш

[нисйе бӀаьра | нисйе]
  1. ↑ Амина Исаева. Дом с историей. «Английский замок» в Грозном. etokavkaz.ru. ТӀекхочу дата: 2020 шеран 11 май. Архивйина 2021 шеран 18 февралехь
  2. ↑ Сапият Дахшукаева (2003-08-16). "Чечня: английский след". Архивировано 2020 ш. 29 январехь. ТӀекхачаран де: 2020 ш. 11 майхь.
  3. ↑ Евгений Жирнов. Керосиновые воины. www.kommersant.ru. Коммерсант деньги (2003 шеран 27 октябрь). ТӀекхочу дата: 2020 шеран 14 июнь. Архивйина 2020 шеран 31 январехь
  4. ↑ 125 лет Shell в России: 1892—2017 / Н. В. Манвелов. — Москва: ФАКТОТУМС, 2016. — 208 с.: ил. ISBN 978-5-9908878-0-0
  5. ↑ Дом с историей. «Английский замок» в Грозном. Рамблер/новости. ТӀекхочу дата: 2020 шеран 11 май. Архивйина 2021 шеран 22 октябрехь
  6. ↑ Заброшенный «английский замок» в Грозном. Яндекс Дзен | Платформа для авторов, издателей и брендов. ТӀекхочу дата: 2020 шеран 11 май. Архивйина 2021 шеран 22 октябрехь
  7. ↑ Английский замок в Грозном («[[Молодёжная смена]]») | Информационное агентство «Грозный-Информ». www.grozny-inform.ru. ТӀекхочу дата: 2020 шеран 11 май. Архивйина 2019 шеран 13 сентябрехь
  8. ↑ Адиз Кусаев. Улица Индустриальная. Заводской район («Вести республики») | Информационное агентство «Грозный-Информ». www.grozny-inform.ru. ТӀекхочу дата: 2020 шеран 11 май. Архивйина 2019 шеран 14 сентябрехь
Хьост — «https://ce.ruwiki.ru/w/index.php?title=Соьлжа-ГӀалин_мехкдаьттан_Ӏилманан-талламан_институтан_гӀишло&oldid=12849541»